نویسنده مریم مهدی نژاد
(به مناسبت فرا رسیدن اول خرداد روز بهره وری و بهینه سازی مصرف)
صرفه جویی به معنی کم مصرف کردن نیست بلکه جلوگیری از مصارف غیر ضروری می باشد، در واقع همان بهینه مصرف کردن است. در حالی که بهره وری استفاده بهینه از منابع( اعم از نیروی کار، سرمایه، زمین، انرژی، مواد، ماشین آلات، ابزار و تجهیزات و اطلاعات) در فرآیند تولید کالاها و خدمات می باشد. آثا مثبت اصلاح الگوی تولیدی و مصرف، تنها به زمان حال نخواهد بود بلکه به عنوان میراثی ارزشمند برای نسل های آینده باقی خواهد ماند.
نکته بسیار مهمی که در اصلاح الگوی تولید و به ویژه مصرف باید توجه کرد این است که تغییر در جهت اصلاح مثبت، روندی بلند مدت است چون اگر تغییرات به حدی سریع اعمال شود که عوامل تولید و مصرف با آن هماهنگ نشوند ناخواسته به عنوان یک تهدید نگاه می شود و در نتیجه به جای اصلاح الگو، زمینه تخریب آن فراهم می شود.
بهره وری انرژی در خودروها در طول دهه های اخیر در دنیا افزایش پیدا کرده است که این تغییرات منجر به ارتقای فناوری موتور، طراحی بدنه و ... شده است. طبق نظر آژانس بین المللی انرژی، بهبود بهره وری انرژی در ساختمان ها، فرآیندهای صنعتی و حمل و نقل می تواند نیازهای انرژی جهان تا سال 2050 را به یک سوم کاهش دهد و به کنترل انتشار گازهای گلخانه ای کمک کند.
بخش حمل و نقل یکی از بزرگترین مصرف کننده های انرژي در دنیا و ایران است، در ایران حدود 24% از مصرف انرژی نهایی در بخش حمل و نقل می باشد و بیش از 70% از مصرف فرآورده ها در حوزه حمل و نقل بوده که بخش عمده ای از یارانه را نیز به خود اختصاص داده است.
توصيه هاي جهانی در زمينه بهره وری انرژي در بخش حمل و نقل، به طور عمده در محورهای "استانداردهای مصرف سوخت و برچسب انرژی" و " تغيير رفتار رانندگان در جهت مصرف سوخت کمتر (رانندگی اقتصادی)" متمركز مي باشد.
با توجه به اهمیت موضوع، این «نقش یادداشت به نقش استانداردهای مصرف سوخت در خودروهای سبک برای افزایش بهره وری» پرداخته است.
مطابق با قانون اتحادیه اروپا، میزان انتشار دی اکسید کربن خودروهای سواری نو که در اروپا ثبت می‌شوند نباید از محدوده‌های تعیین‌شده در این قانون فراتر روند. میانگین وزنی مصرف سوخت خودروهای تولیدی در اتحادیه اروپا در سال 2015 برابر 5.6 لیتر در صد کیلومتر (معادل 130 گرم بر کیلومتر انتشار co2 ) و این عدد در سال 2020 باید به 4.1 لیتر در صدکیلومتر (معادل 95 گرم بر کیلومتر انتشار co2 ) برسد. هدف گذاری آمریکا برای 2020 مقدار 5.5 لیتر در صد کیلومتر می باشد. لازم به ذكر است كه اتحاديه اروپا در صورت عدم رعايت حدود مجاز تعيين شده جرايم سنگيني براي توليد كنندگان لحاظ نموده است. در سال 2019 به‌ازاي هر گرم بر کيلومتر بيشتر از حد مجاز، مقدار جريمه 95 يورو به‌ازاي هر خودرو می باشد. براي مثال اگر سازنده‌اي خودرويي با 10 گرم بر کيلومتر بيتشر از حد مجاز با تيراژ 100,000 عدد توليد نمايد، ميزان جريمه آن 95 ميليون يورو خواهد بود.
در ایران استاندارد " خودروهای سبک (بنزینی، دیزلی و دوگانه‌سوز)- مصرف سوخت ، تعیین معیار انتشار دی‌اکسید کربن و دستورالعمل برچسب انرژی" به شماره ملی 2-4241 در سال 82 تدوین و در پنج دوره مورد بازنگری قرار گرفته است. این استاندارد از سال 83 در کشور اجرایی گردیده و در آخرین بازنگری انتشار دی اکسید کربن ملاک برچسب گذاری بوده است.
از سال 83 تا سال 96 مصرف سوخت خودروهای تولیدی کشور حدود 16% کاهش یافته ولی متاسفانه در سال 97 مصرف سوخت 4% افزایش یافته است.
میانگین وزنی مصرف سوخت خودروهای تولید داخل در سال 97 بالغ بر 7.7 لیتر درصد کیلومتر (معادل 181.5 گرم بر کیلومتر انتشار دی اکسید کربن) بوده است درحالی که این عدد برای اتحادیه اروپا در سال 2017 برابر 5.1 لیتر در صد کیلومتر (معادل 120 گرم بر کیلومتر انتشار دی اکسید کربن) می باشد. به عبارتی مصرف سوخت و انتشار خودروهای تولیدی کشور 50% بیشتر از خودروهای تولیدی اتحادیه اروپا در سال 2017 می باشد.
اینها نشان گر آن است که در بخش خودروهای سبک پتانسیل بسیار بالایی برای بهره وری انرژی وجود دارد بدیهی است با عدم ارتقای تکنولوژی در خودروهای سواری تولید کشور، بهره وری انرژی امکان پذیر نخواهد بود. امید است که صنعت خودرو سازی کشور با عزم جدی تر، اقدامات موثرتری در ارتقای بهره وری انرژی درخودروها به انجام برساند.
و سخن آخر این که یک از راه حل های مهم رسیدن به بهره وری بالا، حذف یارانه های انرژی تحت کنترل دولت است، چرا که پایین بودن قیمت سوخت، عاملی برای مصرف انرژی بالا و استفاده ناکارآمد از انرژی می باشد.
