در صنعت اسکو و يا همان قراردادهاي مبتني بر عملکرد انرژي، ديدگاهها و عقايد مختلفي درباره M&V وجود دارد. برخي از فعالان اين حوزه ،M&V را صرفاً مالياتي اضافه بر پروژه تلقي ميکنند و اعتقاد دارند که هزينه هاي مربوط به آن بايد حداقلي باشد. در سوي ديگر برخي آن را را ابزاري براي بهبود عملکرد پروژه ميدانند و معتقدند که هزينه هاي آن ميتواند (حداکثري) شود.
اما به درستي چه بايد کرد؟ حال که ماده 7 اين آييننامه،M&V را اجباري کرده آيا منظور تنها داشتن M&V با حداقل هزينه ها و رعايت استانداردهاي رايج اين صنعت است و يا سياست گذاران ما هدفي فراتر را دنبال ميکنند؟ براي رسيدن به پاسخ اين پرسش نگاهي به مسير حضور M&V در پروژههاي مبتني بر عملکرد انرژي در صنعت اسکومي اندازيم:
کمي پس از آنکه در اواخر دهه 80 ميلادي، قراردادهاي مبتني بر عملکرد انرژي رايج شد، نياز به استانداردسازي و تسهيل روند اندازه گيري و صحه گذاري صرفه جويي انرژي قوت گرفت. در قراردادهاي مبتني بر عملکرد ،هزينه انجام شده براي بهبود کارايي ساختمان، طي دوره بهره برداري از محل صرفه جويي هزينه هاي عملکردي و انرژي اجتناب شده به شرکت خدمات انرژي (اسکو) بازپرداخت ميشود. شرکت خدمات انرژي، کاهش مصرف انرژي را اندازه گيري و صحه گذاري و در اغلب موارد به مالکان در تأمين مالي پروژه از منابع خارجي کمک مينمايد. در چنين ساز و کاري،اندازه گيري و صحه گذاري سختگيرانه نه تنها به مالکان ثابت ميکند که اسکو به صرفه جويي تضمين شده خود دست يافته است، بلکه براي سرمايه گذار خارجي (مؤسسه تأمين مالي) امنيت خاطر بيشتري فراهم ميشود. در سال 1995 دريک ائتلاف صنعتي که توسط وزارت انرژي ايالات متحده آمريکا هدايت ميشد، استاندارد روش اندازه گيري و صحه گذاري تحت عنوان پروتکل بين المللي اندازه گيري و صحه گذاري عملکرد (IPMVP) گردآوري شد. در حال حاضر اين پروتکل توسط سازمان ارزيابي کارايي مديريت ميشود و تقريباً در اغلب قراردادهاي مبتني بر عملکرد در صنعت اسکو، مبناي اندازه گيري و صرفه جويي انرژي قرار گرفته است.
به طور کلي ميتوان استفاده از طرح M&V در يک قرارداد مبتني بر عملکرد را طيفي از سفيد تا سياه ديد. سفيد يا بدون M&V هزينه اضافي به پروژه تحميل نميکند و اغلب پروژه هاي اصلاح انرژي از سال 1975 ميلادي تا سال 1990 را در بر ميگيرد. از سال 1990 با پا گرفتن صنعت اسکو، اين طيف هر روز پررنگ و پررنگتر شد و در مواقعي بنا به نياز پروژه طرح هاي کاملتري مورد استفاده قرار گرفت. به عبارتي بايد گفت جايي که بازپرداختها بر مبناي صرفه جويي انرژي است طرح M&V جزء لاينفک قراردادهاي مبتني بر عملکرد به شمار ميرود. مطابق تجربه صنعت اسکو يکي از مزاياي طرح M&V کاملتر، بيشينه کردن صرفه جوييها و پايداري آنها است. اما بايد به اين نکته توجه کرد که اجراي طرح M&V نيازمند زمان و دانش تخصصي است. به همين دليل طي روندي که در سالهاي اخير مشاهده شده ، به جاي استفاده از گزينه هاي پيچيده تر اندازه گيري و صحه گذاري کل مايملک، از صحه گذاريهاي ساده تر جداسازي اصلاح استفاده ميشود.
پس با نگاهي به آنچه از طرح M&V در صنعت اسکو در بالا گفته شد ميتوان اين تصميم هوشمندانه سياستمداران ما در استفاده از طرح M&V در دستورالعمل اجرايي ماده 12 را احسنت گفت، اما نبايد فراموش کرد که اين ماده تنها در شرايطي موفق خواهد شد که زيرساختهاي لازم فراهم گردد و متخصصين آموزش ديده متناسب با نياز پروژه، طرح M&V خود را تهيه نمايد. در غير اينصورت اين فرصت به يک تهديد تبديل ميشود و اين ابزار مفيد را به باري اضافه بر هزينه هاي پروژه تبديل ميکند.
بهزاد آقابابازاده
مشاور اندازه گيري و صحه گذاري
شرکت بهينه سازي مصرف سوخت
