مرتضی گل زاده : رییس انرژی های تجدید پذیر
گزارش طرح برقدار کردن چاهها و تلمبه های دیزلی آب کشاورزی
اطلاعات کلی طرح:
بنابر مفاد آخرین مصوبه شورای اقتصاد (مصوبه شماره 166305 مورخ 03/04/1398)، وزارت نفت به نمایندگی از دولت مجاز است تا سقف 1650 میلیون دلار یا معادل ریالی آن به نرخ سامانه نیما به سرمایه گذارانی که در طرح مذکور مشارکت می نمایند مطابق با متون قرارداد های مورد تایید نفت تا پایان سال 1410 مطابق ضوابط پرداخت نماید. در این مصوبه تعداد 100 هزار حلقه تلمبه و چاه آب کشاورزی دیزلی برای برق دار شدن هدف گذاری شده است که سرمایه گذاران عامل صرفه جویی می توانند با بکارگیری انرژیهای تجدید پذیر (انرژی خورشیدی و انرژی بادی)، اتصال به شبکه سراسری برق و یا استفاده از موتورهای گازسوز(Gas Engine) اقدام به برقی کردن چاههای کشاورزی دیزلی دارای پروانه بهره برداری نمایند. پیش بینی می گردد درصورت اجرای کامل طرح و برق دار شدن 100 هزار حلقه تلمبه/چاه و با فرض مصرف متوسط نفت گاز سالیانه هر چاه کشاورزی به میزان 10 هزار لیتر، سالیانه حدود یک میلیارد لیتر نفت گاز در بخش کشاورزی جایگزین/صرفه جویی گردد. در این طرح از محل جایگزینی/صرفه جویی سوخت تحقق یافته ، حداکثر به مدت 8 سال به عاملان صرفه جویی مطابق با قرارداد و دستور العمل M&V بازپرداخت صورت می گیرد.
نحوه بازپرداخت به سرمایه گذاران:
متناسب با راهکارهایی که سرمایه گذاران برای برق دار کردن چاه ها و تلمبه های آب کشاورزی انتخاب می نمایند و با توجه به میزان سوخت جایگزین/صرفه جویی شده، طی مدت 8 سال محدود به سال 1410 هجری شمسی ، مبالغی به عاملان صرفه جویی (سرمایه گذاران) به شرح جدول زیر پرداخت می شود.
|
ردیف |
راهکار صرفه جویی |
معیار بازپرداخت برای هر لیتر نفت گاز صرفه جویی شده |
مدت زمان بازپرداخت |
|
1 |
استفاده از سلول های خورشیدی برای چاههای با اولویت فاصله بیش از 1 کیلومتر از شبکه اصلی برق |
46 سنت |
96 ماه |
|
2 |
استفاده از توربین بادی برای چاههای با اولویت فاصله بیش از 1 کیلومتر از شبکه اصلی برق |
46 سنت |
96 ماه |
|
3 |
استفاده از شبکه برق سراسری |
19 سنت |
96 ماه |
|
4 |
استفاده از ژنراتور گازی در فاصل مناسب از شبکه گاز |
32 سنت |
96 ماه |
سرمایه گذاران تایید صلاحیت شده در طرح :
پس از آنکه این شرکت اقدام به فراخوان جهت جذب سرمایه گذاران نمود، شرکتهایی به عنوان سرمایه گذاران عامل صرفه جویی مطابق ماده 4 آئین نامه اجرایی ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر، توسط معاونت برنامه ریزی وزارت نفت به نیابت از وزارت نفت تایید صلاحیت شدند که شرکت هایی که هم اکنون در طرح فعال می باشند به شرح ذیل هستند:
شرکت سرمایه گذاری جهاد نصر
شرکت توانیر از طریق شرکتهای توزیع برق سراسری
هلدینگ نیرو وابسته به قرارگاه خاتم الانبیا
شرکت سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر
شرکت قدس نیرو
شرکت مشانیر
شرکت تانیر
قراردادهای منعقده:
الف- در تاریخ 97/6/21 قرارداد شماره 2958-1224 فی مابین شرکت بهینه سازی مصرف سوخت و شرکت سرمایه گذاری جهاد نصر منعقد گردید که مطابق این قرارداد شرکت سرمایه گذاری جهاد نصر مکلف شد اقدام به برق دار کردن 100 حلقه چاه آب کشاورزی ظرف مدت یکسال (بعنوان پایلوت) نماید. سقف مبلغ یارانه قابل پرداخت در این قرارداد به عامل صرفه جویی از محل صرفه جویی حاصله، مطابق محاسبات سامانه حداکثر 84.500.000.000 ریال خواهد بود که 81 حلقه چاه آب کشاورزی برق دار و به بهره برداری رسیده اند. تاکنون مبلغ 18،587،179،370 ریال کاربرگ صادر شده است که با کسر کسورات، مبلغ 17،657،829،901 ریال تاکنون به حساب شرکت سرمایه گذاری جهاد نصر واریز شده است.
ب- در تاریخ 98/7/10 قرارداد برقدار نمودن 75000 حلقه تلمبه/چاه آب کشاورزی فی مابین شرکت بهینه سازی مصرف سوخت و شرکت توانیر به امضاء رسید و در تاریخ 1398/08/06 ابلاغ گردید. سقف سرمایه گذاری شرکت توانیر در این قرارداد بالغ بر یک میلیارد و دویست میلیون دلار خواهد بود که مدت زمان اجرای طرح 3 سال است و حداکثر یارانه قابل پرداخت نیز یک میلیارد و دویست میلیون دلار خواهد بود. بنابر ادعای شرکت توانیر تاکنون 1934 چاه برق دار شده است که هنوز مدارک مثبته به این شرکت واصل نشده است.
ج- در تاریخ 1399/09/09 قرارداد شماره 3039-1224 با شرکت سرمایه گذاری جهاد نصر به منظور برق دار کردن 95 حلقه چاه کشاورزی به مبلغ 477 میلیارد ریال ابلاغ گردید. شایان ذکر است که مطابق برنامه ارائه شده، قراراست 8 حلقه چاه با استفاده از پنل خورشیدی و مابقی از طریق اتصال به شبکه برق دار شوند.
سایر قراردادهای در دست اقدام:
- قرارداد برق دارکردن 982 حلقه چاه کشاورزی با استفاده از پنل خورشیدی با شرکت مشانیر(با توجه به تغییر دستور العلمل M&V طرح، مجددا در حال بررسی و انتخاب نهایی چاه ها می باشند.)
- قرارداد برق دار کردن 746 حلقه چاه کشاورزی از طریق اتصال به شبکه سراسری با شرکت قدس نیرو(با توجه به تغییر دستور العلمل M&V طرح مجددا در حال بررسی و انتخاب نهایی چاه ها می باشند.)
- شرکت های سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر و قرارگاه خاتم الانبیاء (هلدینگ نیرو) در مرحله انتخاب چاه های کشاورزی می باشند.
- مذاکره با سایر سرمایه گذاران نظیر شرکت تانیر برای ورود به طرح با استفاده از راهکار ژنراتور های گاز سوز
- مذاکره با نمایندگان شرکت های مپنا، آتی نیرو و آنشان جهت ورود به طرح
میزان پیشرفت طرح:
میزان پیشرفت واقعی (فیزیکی) طرح تا پایان آبان ماه 1399 برابر 15.46 درصد مطابق جدول ذیل می باشد. که عمده تاخیر بوجود آمده ناشی از عدم ایفای تعهدات قراردادی شرکت توانیر می باشد.
سایر اقدامات شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در راستای فراهم شدن زیرساخت ها جهت اجرایی نمودن طرح:
|
انجام فراخوان اولیه و تهیه فرمت قرارداد ها، موافقتنامه ها و پیش نویس مصوبات هیئت مدیره ها و شورای اقتصاد و بروز رسانی دستور العمل M&V پی گیری تهیه و تحویل گیری نرم افزار جایگزین سامانه محاسبات و مدیریت قراردادهای چاه ها تا آماده شدن سامانه اصلی |
|
اخذ و به روز رسانی اطلاعات چاه های اولویت دار ، سهمیه های سوخت و تزریق آن به سامانه جایگزین جهت انتخاب توسط سرمایه گذاران و کمک به یکپارچکی و ارتباط به سامانه ها ی موجود مرتبط با طرح از قبیل سامانه های منابع آب ، پخش و توانیر |
|
عقد تفاهم نامه 5 جانبه در سطح معاونین وزیر و تشکیل کارگروه پنج جانبه با حضور نمایندگان وزارت خانه های نفت (شرکت بهینه سازی و پخش فراورد های نفتی)، نیرو (شرکت توانیر و منابع آب ایران) و اداره کل آب معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی |
|
تشکیل کمیته راهبری با حضور نمایندگان وزارت خانه های نفت، نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان برنامه و بودجه جهت تسریع در اجرای طرح |
چالشها و راهکارهای کلی طرح:
همان طور که در جدول فوق مشاهده می گردد، از زمان تصویب طرح تا کنون پیشرفت قابل ملاحظه ای انجام نشده است که عمده دلایل اصلی و چالشها به شرح جدول زیر است:
|
موانع و مشکلات |
راهکارهای پیشنهادی حال حاضر |
|
نقص اطلاعات طرح شامل اطلاعات سهمیه و چاه های کشاورزی مشمول طرح که توسط شرکت مدیریت منابع آب ایران با همکاری وزارت جهاد کشاورزی اعلام می گردد. |
تدبیر مناسب وزارتین نیرو و جهاد کشاورزی در تکمیل و اصلاح و یکپارچه سازی اطلاعات پایه ای طرح از جمله توان موتور، ساعت کارکرد، مشخصات مالک چاه، موقعیت مکانی چاه و غیره |
|
عدم اطلاع رسانی کافی و کامل به چاهداران و نهادهای ذیربط استانی و روند طولانی پیدا کردن مالکین چاه ها توسط سرمایه گذاران و انجام توافق با ایشان |
همکاری بیشتر نهاد های ذینفع خصوصا وزارت جهاد کشاورزی در اطلاع رسانی مناسبتر و ارتباط صاحبان چاهها و تلمبه ها با سرمایه گذاران طرح |
|
بروکراسی موجود برای بازپرداخت به سرمایه گذاران |
کاهش بروکراسی موجود از جمله موانع ایجاد شده در تبصره 14 قانون بودجه سنواتی که باعث تاخیر در بازپرداخت ها شده است. |
|
|
|
|
نبود بیمه و تسهیلات لازم برای سرمایه گذاران |
ورود موثر بیمه گذاران به طرح های ماده 12 و فراهم کردن بستر اعطای تسهیلات و مشوق ها جهت جذب سرمایه گذاران با همکاری بانک ها و یا حرکت جهت توسعه صندوقها و شرکتهای venture capital |
|
بهره مندی ناکافی از تسهیلات از جمله کمک های بین المللی در طرح های ماده 12 |
افزایش تعاملات با وزارت امور خارجه برای جذب تسهیلات بین المللی درخصوص مدیریت کربن ، کاهش الایندگی و انرژی های تجدید پذیر |
