بهینه سازی مصرف انرژی در سطح بین المللی یکی از روش های تولید انرژی در جهان است که سبب کاهش آلاینده های زیست محیطی و کاهش هزینه های اجتماعی می شود به همین سبب بهینه سازی مصرف انرژی سوخت پنجم می نامند و به تازگی به دلیل اهمیت و ارزش ویژه این موضوع از بهینه سازی مصرف انرژی به عنوان سوخت اول نام برده می شود.
محمد رضا خطاطی مدیر بهینه سازی انرژی دربخش صنعت شرکت بهینه سازی مصرف سوخت با عنوان این مطلب اظهار داشت: مزیت نسبی کشور که باعث ایجاد توان رقابتی و در نهایت خلق ثروت می شود منابع نفت و گاز است که در سال های گذشته با فروش و بهره برداری از زنجیره تولید نفت خام و گاز طبیعی این رقابت پذیری و تولید ثروت ایجاد شده اما باتوجه به تجدید ناپذیر بودن منابع فسیلی و محدودیت های بین الملی، راهکار بهتری که می تواند جایگزین و تکمیل کننده تولید نفت و گاز باشد، خلق منبع از بهینه سازی مصرف انرژی است.
وی با اشاره به اینکه هزینه ساخت یک فاز پارس جنوبی حدود 3 میلیارد دلارو ازهر فاز پارس جنوبی روزانه 25 میلیون مترمکعب گاز تولید می شود و هزینه های تولید و توزیع تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی نیز به این هزینه ها اضافه می شود اظهار داشت: براساس پایلوت انجام شده در برخی از صنایع ایران، مانند پالایشگاه آبادان ،ذوب آهن اصفهان،کارخانجات آجر اصفهان و سیمان هرمزگان بررسی تطبیقی نشان می دهد که اجرای طرح های بهینه سازی مصرف انرژی به نسبت با تولید گاز معادل به ازای سرمایه گذاری مساوی حدود ۲.۵ تا ۱۴ برابر بسته به نوع کارخانه میتواند ارزش افزوده ایجاد کند.
خطاطی با اشاره به اینکه تولید منابع انرژی از نفت و گاز همیشه افزایش هزینه های اجتماعی و آلاینده ای زیست محیطی را به همراه داشته است خاطر نشان کرد:کاهش آلاینده های زیست محیطی و کاهش هزینه های اجتماعی از مزیت های نسبی اجرای طرح های بهینه سازی مصرف انرژی است و از طرفی مطالعات جهانی نشان می دهد با توجه به اینکه فناوری های مربوط به حوزه بهینه سازی سهل الوصل تر و بازار مناسب تری دارند سبب توسعه اشتغال نیروهای دانشگاهی و تخصصی می شوند.
وی با هشدار در خصوص شدت بالای انرژی در کشورافزود: براساس ترازنامه هیدروکربوری کشور شدت انرژی طی ده سال در ایران بطور متوسط ۱.۸ میلیون بشکه در ریال بوده است که رقم بالایی نسبت به نرمهای جهانی می باشد.
وی افزود: با توجه به سیاست های ابلاغی به ویژه سند ملی راهبرد انرژی کشورعدد شدت انرژی کشوربابد تا افق بیست ساله به نصف کاهش یابد که این امر مستلزم اقدامات وسیع بهینه سازی انرژی است.
مدیر بهینه سازی انرژی دربخش صنعت شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در ادامه به میزان بالای پرداخت یارانه ها در بخش انرژی کشور اشاره کرد و گفت: براساس ترازنامه هیدروکروبوری سال 1396 میزان یارانه سوخت پرداخت شده ۵۱.۲ میلیارد دلار بوده که ۱۷.۳ میلیارد دلار آن فقط به نیروگاه ها اختصاص یافته است.
وی افزود: فرض میکنیم اگرروزانه یک میلیون بشکه صادرات نفت خام داشته باشیم با قیمت نفت صادراتی بشکه ای45 دلار، سالانه ۱۶.۴ میلیارد دلار درآمد نصیب کشور از این محل خواهد شد که این عدد به تنهایی از میزان یارانه پرداختی سوخت توسط دولت در سال 1398 به نیروگاه ها کمتر است و این بسیار باعث تاسف بوده و امر نشان دهنده میزان یارانه بالای انرژی کشور است که ما را به اولین در جهان تبدیل کرده است.
وی تاکید کرد: ما چاره ای جز بهینه سازی انرژی برای خلق ثروت و کاهش هزینه های شرایط فعلی وجود ندارد .
خطاطی با اشاره به این نکته که میزان مصرف انرژی در ایران ببشتر در بخش غیر مولد یعنی خانگی و تجاری است و باید به سمت بخش تولید و افزایش GDP سوق داده شوداظهار داشت: بر مبنای ترازنامه سال 1397 درصد مصرف گاز در زیر بخش های صنعت به ترتیب در حوزه های نیروگاه های برق حرارتی 55 درصد، صنایع پتروشیمی 15 درصد،صنایع فولاد 9 درصد،پالایشگاه ها 6 درصد، سیمان 5 درصد، و آجر 2 درصد و بقیه در سایر صنایع می باشد که با بر اجرای طرح های بهینه سازی مصرف انرژی در این بخش ها حدود 20 تا 30 درصد صرفه جویی در مصرف گاز صنایع کشور ایجاد خواهد شد.
وی با ابراز تاسف از راندمان پایین نیروگاه های برق حرارتی کشور به عنوان یک نمونه اظهار داشت: نیروگاه های کشور در سال 1398 برای حدود 319 میلیارد کیلو وات ساعت تولید برق، نزدیک به 80 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به عنوان سوخت مصرف کردند که راندمان متوسط نیروگاهی حدود 38 درصد بود.
وی تبدیل نیروگاه های گازی موجود به نیروگاه های سیکل ترکیبی و حذف واحد های گازی فرسوده و بازتوانی نیروگاه های بخار را از جمله روش های بالا بردن راندمان نیروگاه های حرارتی تولید برق عنوان کرد و ادامه داد: اگر راندمان متوسط نیروگاه ها با اعمال روش های بهینه سازی انرژی مطابق مصوبات از 38 درصد به 50 درصد برسد سالانه حدود 17 میلیارد متر مکعب که معادل با تولید سالانه 2 فاز پارس جنوبی می باشد مصرف گاز طبیعی کشور کاهش خواهد یافت.
وی در پایان به مبحث توسعه انرژی های تجدید پذیردر کشور نیز اشاره و تاکید کرد: بررسی های نشان می دهد در کشورهای پیشرفته که در زمینه انرژی های تجدید پذیر به موفقیت رسیده اند اول روی روش های بهینه سازی انرژی سرمایه گذاری کرده اندو بعد توسعه تجدید پذیرها را برمبنای توجیه اقتصادی به انجام برسانند.
وی یادآور شد: براساس سیر تاریخی مشاهده شده در زمینه توسعه انرژی های تجدید پذیر در این کشورها ، تازمانی که مبحث بهینه سازی انرژی به درستی اجرا نشود، تجدید پذیر ها نمی توانند به صورت طبیعی توسعه یابند.
