فنلاند، در سال ۱۹۹۰، اولین کشور جهان بود که اقدام به وضع مالیات کربن کرد. تا کنون، ۱۹ کشور اروپایی قوانینی در خصوص مالیات کربن تدوین و اجرا کرده‌اند. نرخ کربن از کمتر از ۱ یورو در هر تن انتشار معادل کربن در لهستان و اوکراین، تا بیش از ۱۰۰ یورو در سوئد متغیر است.
همانطور که شکل پیوست نشان می‌دهد، سوئد با ۱۱۶.۳۳ یورو (۱۳۷ دلار آمریکا) به‌ازای هر تن انتشار کربن بالاترین نرخ مالیات کربن را داراست. پس از آن، سوئیس و لیختن‌اشتاین (۸۵.۷۶ یورو، ۱۰۱ دلار) و فنلاند (۶۲ یورو، ۷۳.۰۲ دلار) قرار دارند.
کمترین نرخ مالیات کربن متعلق به لهستان (۰.۰۷ یورو، ۰.۰۸ دلار) ، اوکراین (۰.۲۵ یورو، ۰.۳۰ دلار) و استونی (۲ یورو، ۲.۳۶خ دلار) است.
مالیات کربن می‌تواند انواع مختلف گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسیدکربن، متان، اکسید نیتروژن و ترکیبات فلوئوردار را شامل شود. دامنه مالیات کربن هر کشور متفاوت است و در نتیجه ترکیب مختلفی از انتشار گازهای گلخانه‌ای تحت پوشش مالیات وجود دارد.
به‌عنوان مثال، مالیات کربن در اسپانیا فقط گازهای فلوئوری را شامل می‌شود که فقط ۳ درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای این کشور را در بر می‌گیرد. در مقابل، نروژ اخیراً بیشتر معافیت‌ها را لغو کرده و اکنون بیش از ۶۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای در این کشور، مشمول مالیات می‌شود.
به‌استثنای سوئیس، اوکراین و انگلستان، تمام کشورهای اروپایی که مالیات کربن می‌گیرند بخشی از سیستم تجارت آلاینده‌ها (EU Emissions Trading System, EU ETS) هستند. سوئیس سیستم تجارت آلاینده‌های خاص خود را دارد که از ژانویه ۲۰۲۰ با EU ETS گره خورده است. پس از برگزیت، انگلیس ETS UK خود را از ژانویه ۲۰۲۱ اجرا کرد.
چندین کشور اروپایی دیگر نیز در حال بررسی یا اعلام یک سیستم مالیات کربن یا یک سیستم تجارت آلاینده‌ها هستند. به‌عنوان مثال، اتریش در حال بررسی معرفی قیمت کربن برای بخشهایی است که تحت پوشش ETS اتحادیه اروپا نیستند (حمل و نقل و ساختمانها) و ترکیه قصد خود برای اجرای ETS ملی اعلام کرده هرچند تاریخ شروع آن هنوز مشخص نیست.
از طرف دیگر کشورهای مختلف در حال بررسی و هدفگذاری برای افزایش نرخ مالیات کربن هستند. به‌عنوان مثال، اخیراً دولت نروژ اعلام کرده که قصد دارد نرخ مالیات کربن را تا سال ۲۰۳۰ به ۲۰۰ دلار افزایش دهد. البته این برنامه بلندپروازانه باید به‌تصویب پارلمان این کشور برسد.
منابع:
[1] taxfoundation.org
[2] https://bellona.org
نویسنده: #سید_احسان_مرعشی، کارشناس انرژی
