امروزه ساختمانهای شیشهای براق بسیاری از خیابانهای سراسر دنیا را زیر سایه خود قرار داده و با وجود زیبایی خیرهکننده، مصرف انرژی و جزایرگرمایی در شهرها را به حداکثر رسانده است؛ نمای شیشهای این هیولاهای شهری، اشعههای خورشید را در طول تابستان به خود جذب و در زمستان به بیرون منعکس میکند.
به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، آسمانخراشهای شیشهای که طی یک دهه اخیر در سراسر جهان ظهور پیداد کرده، به علت نمای خاص خود مصرف انرژی شهری را به طور قابل توجهی افزایش داده است. پوشش براق این سازهها در طول تابستان نور داغ خورشید را به خود جذب و در فصول سرد به بیرون منتشر میکند. در نتیجه، همیشه گرمای زیادی سراسر این غولهای اعجابانگیز را فرا گرفته و استفاده از خنککنندههای هوا را در تمام طول سال ضروری کرده است. از سوی دیگر، فضای داخلی این ساختمانها اغلب تاریک است و همین امر، نیاز به استفاده حداکثری از نیروی برق برای روشن نگه داشتن آنها را افزایش میدهد. بدتر از همه این که، به علت ساختارهای ویژه این هیولاهای زیبای براق، کامپیوترهایی برای نظارت ۲۴ ساعته در آنها فعالیت میکند، که منجر به مصرف حداکثری الکتریسیته میشود.
در عصری که کارآمدی انرژی شهری به یک موضوع داغ جهانی تبدیل شده، توجه به اینکه چگونه این غولهای شیشهای براق سراسر جهان را احاطه کرده، از اهمیت ویژهای برخوردار است. از سوی دیگر، طراحانی که به ایجاد چنین سازههایی در شهرها گرایش دارند، باید راهحلهایی نیز برای کاهش مصرف انرژی در آنها بیابند تا تبعات منفی وجود این آسمانخراشها را در شهرها به حداقل برسانند.
ظهور آسمانخراشهای شیشهای به پیدایش ساختمان دبیرخانه سازمان ملل متحد در سال ۱۹۵۲، برج Lever House در سال ۱۹۵۴ و ساختمان سیگرام در سال ۱۹۵۸ باز میگردد که همگی در ایالات متحده آمریکا واقع شده است، با این حال، ایده ساخت آنها را برای اولین بار معماران آلمانی در دهههای ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ مطرح کردند. در ادامه به شرح تاریخچهای مختصر از ظهور و استمرار ساخت غولهای شیشهای در جهان و تأثیر آنها بر مصرف انرژی شهری پرداخته میشود.
ظهور نماهای جدید ساختمانی در قرن بیست ویکم
محدودیتهای سبک معماری بینالمللی، شیوهای در معماری مدرن که در بین سالهای ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ میلادی در اروپا و آمریکا پایهگذاری شد، در اواخر قرن بیستم خود را بیشتر به تصویر کشید و دولتها را به اتخاذ استانداردهای جدیدی برای مصرف انرژی سوق داد. با این وجود، همچنان آسمانخراشهای شیشهای با سابقه افزایش مصرف چشمگیر الکتریسیته در سراسر دنیا در حال احداث بود و بسیاری از خیابانهای سراسر دنیا را زیر سایه پرنور خود قرار میداد. اما به تدریج، معماران تلاش کردند آنها را به گونهای طراحی کنند که مصرف انرژی شهری در آنها را به حداقل برسانند و به نوعی، از استانداردهای سبک معماری بینالمللی پیروی کنند.
امروزه برجهای شیشهای در بسیاری از شهرهای جهان، به ویژه در مناطق شرقی خاور میانه و خاور دور با پوششی دو لایه ساخته میشود به این صورت که ابتدا ساختمان اصلی مانند سایر سازههای شهر احداث میشود و سپس نمایی شیشهای دور تا دور آن را فرا میگیرد. این کار نه تنها به افزایش زیبایی شهر از طریق نماهای شیشهای و براق کمک میکند، بلکه به مقاومت سازه در مقابل جذب گرمای خورشید و در نتیجه کاهش نیاز به مصرف الکتریسیته برای کارکرد دستگاههای تهویه هوا منجر میشود.
از سوی دیگر، ویژگیهای جدیدی نظیر لامپهای کم مصرف و بالابرهای احیاکننده انرژی به سازههای جدید افزوده شده که میزان مصرف الکتریسیته شهری را به حداقل رسانده است. وجود سیستمهای سهگانه تولید انرژی (گرما زمینی، خورشیدی و بادی) نیز بر قابلیت کاهش مصرف الکتریسیته ساختمانهای امروزی افزوده، ضمن اینکه در بسیاری از آنها نیز پنجرهها به گونهای طراحی شده که میزان مصرف انرژی برای خنکسازی سازه را به حداقل میرساند. وجود بامهای سبز نیز از دیگر خصوصیات بسیاری از سازههای شیشهای امروزی به حساب میآید که مصرف انرژی شهری را به حداقل میرساند.
آینده چندمنظوره آسمانخراشهای شیشهای
تقریباً تا یک دهه اخیر، آسمانخراشها تنها برای یک هدف مورد استفاده قرار میگرفت؛ به عنوان مثال، تمام واحدهای آن به سکونت مردم اختصاص داده میشد یا اینکه کل سازه را مراکز اداری یا تجاری فرا میگرفت. اما امروزه تکنولوژی و اینترنت نیاز به دفاتر اداری را کاهش داده و بسیاری از مردم به صورت دورکاری مشغول به فعالیت هستند. در نتیجه، آسمانخراشها اغلب از طبقاتی وسیع برخوردار بوده که در آنها، دفاتر کاری متعدد، سالنهایی برای نمایشگاه یا کنفرانس و حتی مراکز تفریحی جای گرفته است. در چنین سازههایی اغلب نیازی به دیوارهای شیشهای بزرگ نیست و پنجرههای فراخ میتواند نور و گرمای مورد نیاز فضای داخلی را تأمین کند. امروزه بسیاری از برجهای قرن بیستم پایتخت انگلستان به سازههایی چندمنظوره تبدیل شده که واحدهای آن برای سکونت، تجارت، فضای پارک خودروها، رستوران، کافه، هتل و حتی مراکز تفریحی و اداری مورد استفاده قرار میگیرد.
پیدایش سازههای نسل پنجم
دنیای مدرن امروزی را ساختمانهایی تشکیل داده که در آنها، کارآمدی انرژی اصل اساسی طراحی در نظر گرفته شده و تمام استراتژیها برای مصرف حداقل الکتریسیته در آنها پیاده شده است. معماران آسمانخراشهایی که در آینده ساخته میشود را سازههای نسل پنجم نامیدهاند که در آنها انتشار صفر کربن نیز مورد هدف قرار میگیرد. از موفقترین نمونه سازههای کربن صفر جهان با حداقل مصرف انرژی میتوان به ساختمان کاونسیل هاوس در ملبورن، برج One Bligh Street در سیدنی و One Angel Square در منچستر اشاره کرد.
در چنین آسمانخراشهایی، نوآوریهای مربوط به دوستدار محیط زیست زیادی نظیر تولید انرژی تجدید پذیر، ایجاد سایههای خورشیدی و نماهای دولایه ساختمانی با تهویه طبیعی هوا انجام شده است.
ترجمه از: زهرا عباسپور، خبرنگار ایمنا