به گزارش ایران اکونومیست، اهمیت توسعه تجدیدپذیرها در کشور از زمانی خود را بیشتر از گذشته نشان می دهد که ما سالانه هزینه های گزافی را بابت خاموشی های فصلی چه در پیک تابستان به دلیل مصرف بالا و چه در زمستان به دلیل کمبود سوخت نیروگاه ها، متحمل می شویم. همچنین اهمیت رشد تجدیدپذیرها از آنجایی مورد توجه و رشد و توسعه قرار می گیرد که گفته می شود افزایش شکاف عرضه و تقاضای گاز طبیعی و کسری فزاینده تراز گاز برای مصارف خانگی، صنعتی و نیروگاهی پدید آمده است به طوری که شاهد این ادعا هم قطعی گاز نیروگاه ها و صنایع در زمستان امسال به دلیل ناترازی گاز بوده است.

به اعتقاد کارشناسان، در چنین شرایطی ادامه احداث نیروگاه های فسیلی برای تولید برق، اقدامی قابل تامل تلقی می شود؛ زیرا استفاده از انرژی های خورشیدی، بادی، زیست توده و انرژی هایی که قابلیت تجدیدپذیری دارند، پایدار بوده و سرمایه گذاری برای تولید این نوع از انرژی می تواند بیش از هر اقدامی برای حال و آینده، راهبردی معقولانه و یک مزیت محسوب شود.

با روی کارآمدن دولت سیزدهم، توجه به موضوع توسعه انرژی های تجدیدپذیر تا ظرفیت ۱۰ هزار مگاوات مورد اهمیت واقع شد. برنامه ریزی و اعلام فراخوان برای جذب سرمایه گذار بخش خصوصی تا ۴ هزار مگاوات جهت توسعه طرح ها از یک طرف و بهره برداری نیروگاه های خورشیدی و تجدیدپذیر از دیگر سو در سال جاری به وقوع پیوست. اهمیت توسعه تجدیدپذیرها در سال جاری نهایتا به مرحله ای رسید که ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور با رشد ۱.۲۹ درصدی از رقم ۹۹۲,۴۵ مگاواتی در آذر ماه سال جاری به رقم ۱۰۰۳.۹۸ مگاوات تا پایان دی ماه رسیده است.

رشد یک درصدی نیروگاه های تجدیدپذیر در بازه زمانی یک ماهه از آذر تا دی ماه امسال نشان از بهره برداری و افتتاح طرح های نیروگاه های تجدیدپذیر می دهد که این طرح ها در صدد رسیدن به رقم ۱۰ هزار مگاوات از هدفگذاری دولت سیزدهم بوده است. گفتنی است که این رشد یک درصدی نیروگاه های تجدید پذیر در حوزه انرژی بادی تا پایان دی ماه به رقم ۳۴۲,۳۹ مگاوات و انرژی خورشیدی نیز تا پایان دی ماه ۴۲۹.۵۵ مگاوات رسیده است.

چندسالی بود که توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر در کشور متوقف شده بود و این بخش تنها یک درصد از برق تولیدی کشور را شامل می شد. اما امسال، عزم دولت با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی کشور منجر به رشد تولید برق تجدیدپذیر در ایران شده است و علی اکبر محرابیان وزیر نیرو در مراسم بهره‌برداری از نیروگاه۱۰ مگاواتی خورشیدی پاسارگاد دامغان به صراحت اعلام کرد که ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور از یک هزار مگاوات فراتر رفته است.

گفتنی است که کشور ما دارای مزیت و قابلیت بسیار بالایی از تشعشعات خورشیدی برای تولید برق است. بویژه این تشعشعات در مناطق مرکزی کشور که دارای اراضی وسیعی برای نصب پنل های خورشیدی است قابلیت این مناطق را برای تولید برق دوچندان می کند. در واقع نصب پنل های خورشیدی برای تولید برق غیر فسیلی که حافظ محیط زیست بوده و پایداری شبکه برق را نیز به همراه دارد می تواند مزیت بسیار بالایی را در جذب سرمایه گذاری های جدید برای تولید برق در این مناطق نشان دهد. اما بهره‌وری و راندمان بالای انرژی از نیروگاه های تجدیدپذیر نیز موضوع دیگری است که می تواند تکنولوژی و فناوری های نو را به مدد افزایش بهره‌وری ببرد.

امروزه استفاده از پنل های خورشیدی با تکنولوژی روز دنیا توانسته اند بهره‌وری بیشتر و راندمان تولید برق را حتی از پیش‌بینی‌های صورت گرفته در تولید برق هم بیشتر نشان دهند.

دانستن این نکته تخصصی خالی از لطف نیست که بر اساس آخرین متد روز دنیا از ساخت پنل های خورشیدی با شیوه بایفشیال و یا دو طرفه شرایطی را برای تولید برق فراهم می کند که گرما و نور از دو طرف پنل می تواند به تولید انرژی کمک کند. به عبارتی سطح زمین و گرمای ایجاد شده از نور خورشید هم انرژی بیشتری تولید می کند.

بیشتر پنل‌های خورشیدی امروزی فقط توانایی آن را دارند که از یک طرف، آن هم طرفی که رو به خورشید است استفاده کنند تا انرژی نور ساطع شده از خورشید را به جریان الکتریسیته و در نهایت به برق تبدیل کنند در حالی که اگر دو طرف یک پنل خورشیدی بتواند از بازتاب نور خورشید که از زمین بر زیر سطح آن نیز ساطع می‌گردد استفاده کرده و تبدیل انرژی را انجام دهد، این شیوه میزان انرژی برق تولیدی توسط پنل خورشیدی را به طور چشمگیری افزایش خواهد داد.

همچنین پنل دو طرفه خورشیدی نسبت به پنل های مرسوم دارای مزیت های بیشتری هستند. اغلب این پنل ها مقاوم ترند. زیرا هردو طرف پنل مقاوم در برابر اشعه فرابنفش هستند و از آنجایی که این پنل ها فاقد قاب بوده تخریب ناشی از اثر PID نیز در آن کاهش می یابد؛ با نصب پنل دوطرفه در فضای کمتری می توان برق بیشتری تولید کرد.

این پنل های خورشیدی دوطرفه که به‌صورت شیب‌دار نصب می‌شوند قادرند نور بیشتری که از سطح زیرین پنل به پشت آن‌ها بازتاب می‌شود را جذب کنند، ازاین‌رو برق بیشتری تولید می‌کنند و به همین دلیل است که پنل خورشیدی دوطرفه نسبت به پنل‌های مرسوم که بر بام‌های تجاری یا به‌صورت آرایه بر روی زمین نصب می‌شوند عملکرد بهتری دارند.

لازم به ذکر است این پنل های دو طرفه با مجهز بودن به سیستم ردیاب خورشیدی ساختار ثابتی نداشته و میزان بهره وری و راندمان بالایی را در تولید برق ایجاد می کنند. گفته می شود که استفاده همزمان از پنل های بایفشیال و سامانه ردیاب خورشیدی باعث افزایش بیش از ۴۰ درصدی تولید انرژی نسبت به نیروگاه های مشابه با پنل های یک طرفه و استراکچر ثابت دارد.

خوشبختانه کشور ما نیز از ساخت این نوع پنل های خورشیدی کارآمد بهره مند بوده و اخیرا این سیستم مجهز در نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی پاسارگاد دامغان مورد استفاده قرار گرفته است و این نیروگاه در ۱۳ بهمن سال جاری توسط وزیر نیرو افتتاح شده است. تکنولوژی این نیروگاه و ساخت پنل های خورشیدی بایفشیال ۱۰۰ درصد با توان متخصصان و سازندگان داخلی بوده است.

علی اکبر محرابیان وزیر نیرو در افتتاح این نوع از نیروگاه خورشیدی ویژه در حوزه برق تجدیدپذیر در کشور اعلام کرد که نیروگاه خورشیدی ۱۰‌مگاواتی پاسارگاد دامغان که با تلاش شرکت گسترش انرژی پاسارگاد به بهره برداری رسیده است از فناوری های روز برخوردار است و می تواند بیشترین استفاده را از انرژی خورشیدی داشته باشد؛ زیرا که صفحات آن متحرک بوده و دو طرف صفحات قدرت تولید برق را دارند. با استفاده از این گونه نیروگاه ها، بخش قابل توجهی از برق مصرفی مناطق بدون ایجاد آلودگی، آسیب به منابع آبی و با رعایت ملاحظات محیط زیستی، تامین خواهد شد.

نیروگاه خورشیدی مجهز به پنل های خورشیدی بایفیشیال در پیک مصرف، بالاترین بهره‌وری را از نظر تولید انرژی دارد و می تواند در ساعات اوج مصرف کمک بزرگی به تولید برق منطقه داشته باشد.

یکی دیگر از قابلیت های فناورانه در ایجاد نیروگاه های تجدیدپذیر بویژه برای تسهیل در تولید برق از انرژی خورشیدی، به کارگیری سیستم ربات اتوماتیک شستشوی پنل های خورشیدی است که خوشبختانه این قابلیت فناورانه نیز در کشور برای اولین بار و با همت متخصصان ایرانی در حوزه دانش بنیان ساخته شده است و هم اکنون این تکنولوژی در نیروگاه خورشیدی پاسارگاد دامغان مورد استفاده قرار می گیرد.

به کارگیری سیستم ربات اتوماتیک شستشوی پنل های خورشیدی می تواند صرفه‌جویی بیش از ۴۰ مترمکعب آب مورد نیاز جهت شستشوی پنل های خورشیدی را داشته باشد و در مجموع آب مصرفی نیروگاه برای تولید ۱۰ مگاوات برق هم می تواند سالانه پنج میلیون لیتر صرفه جویی آب به همراه داشته باشد. نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی پاسارگاد دامغان که تکنولوژی پنل های خورشیدی بایفشیال و همچنین سیستم ربات شستشوی اتوماتیک را در اختیار دارد، در دو فاز ۲ و ۸ مگاواتی در یک زمین به مساحت ۲۰ هکتار احداث شده است و وزیر نیرو در مراسم افتتاحیه این نیروگاه ضمن قدردانی از زحمات هلدینگ انرژی پاسارگاد، به عنوان سرمایه گذار نیروگاه خورشیدی دامغان که نیروگاه تجدیدپذیر را با فناوری بالا ایجاد کرده است از توان و ظرفیت این مجموعه سرمایه گذار برای احداث نیروگاه های تجدیدپذیر دیگری در کشور با این نوع تکنولوژی کارآمد، خبر داد.

احداث نیروگاه های تجدیدپذیر آن هم با فناوری های نو، یکی از اقدامات پیشرو در تولید انرژی در دنیا محسوب می شود و بر اساس آمارهای دریافتی، تا سال ۲۰۲۲ نزدیک به ۵۰ درصد تولید برق در دنیا توسط فقط نیروگاه های خورشیدی به دست آمده و این روند نیز همچنان رو به افزایش است.

آمارهای دریافتی از آژانس بین المللی انرژی نیز حاکی است که تا سال ۲۰۲۵ تولید سالانه انرژی تجدیدپذیر در چین برابر با هزارترابایت ساعت می شود که این رقم برابر کل تولید برق کشور ژاپن و بیش از سه برابر تولید برق ایران خواهد بود. بنابراین توسعه در تولید برق تجدیدپذیرها راهبردی استراتژیک در تولید برق ایران است و اگر راه اندازی نیروگاه های تجدیدپذیر با فناوری روز دنیا همسو باشد روند تولید برق تجدیدپذیرها تا چند سال آینده رشد جهشی را از خود نشان می دهد به گونه ای که دیگر ساخت نیروگاه های فسیلی ضروری نخواهد بود.