پالایشگاههای گاز
پالایشگاه گاز مجموعهای صنعتی است که با دریافت و فرآورش گاز خام استخراجی از منابع گازی، جداسازی ترکیبات سنگین، تنظیم نقطه شبنم و بهبود ارزش حرارتی گاز، محصول قابل مصرفی را به خطوط انتقال و مصرف کنندگان تحویل مینماید. پالایشگاههای گاز تأمین کننده اصلی گاز کشور محسوب میگردند. فرآيندهاي اصلي در پالايشگاه‌هاي گاز شامل موارد زیر میباشد:
دریافت گاز و جداسازی میعانات گازی
شیرین سازی گاز و بازيافت گوگرد
نم‌زدايي گاز تصفيه شده
تنظيم نقطه شبنم و حذف مرکاپتان
تثبيت ميعانات گازي
تقویت فشار و انتقال گاز
احياء حلالهای مورد استفاده ( MEG )
مديريت و بهره برداري از مجموعه پالايشگاه هاي گازي در قالب يك شركت بهره بردار پالايشي در منطقه پارس جنوبي و هفت شركت پالايشي ديگر بر عهده شركت ملي گاز ايران بوده است. در منطقه پارس جنوبي، بهره برداري از پالايشگاه هاي فازهاي 1 الي 10 پارس جنوبي جمعاً پنج پالايشگاه در عسلويه و تأسيسات مربوطه آنها در بخش خشكي در سال 1396 به عهده شركت ملي گاز ایران بوده است و مسئوليت بهره برداري از پالايشگاه فاز 12 و پالايشگاه فازهاي 15 و 16 و فازهاي 17 و 18 در تمام يا بخشي از اين سال با شركت نفت و گاز پارس بوده است. در طول سال 1395 فرآيند تحويل فاز 12 و فازهاي 15 و 16 به شركت ملي گاز ايران به عنوان شركت بهره بردار آغاز گرديد.
جدول 1 - منابع تأمین خوراک و ظرفیت پالایشگاههای گاز و تولید گاز سبک در سال 1396
|
پالایشگاه گاز |
منابع تأمین خوراک |
ظرفیت اسمی |
تولید گاز سبک |
||
|
1395 |
1396 |
1395 |
1396 |
||
|
مجتمع پارس جنوبی |
منابع فازهای پارس جنوبی |
425 |
461.7 |
334.76 |
397.81 |
|
فجر جم |
نار و کنگان- فاز 6و7و8 پارس جنوبی |
125 |
110 |
62.79 |
53.34 |
|
خانگیران |
شوریجه BوD – مزدوران- گنبدلی |
58.3 |
49 |
34.27 |
33.08 |
|
بیدبلند |
کارخانجات NGL و فاز 6و7و8 پارس جنوبی |
27.2 |
27.2 |
16.05 |
17.79 |
|
مسجد سلیمان |
منطقه نفت سفید |
1 |
1 |
0.14 |
0.12 |
|
سرخون و قشم |
سرخون- گورزین |
16.6 |
16.6 |
9.56 |
8.53 |
|
پارسیان (1و2) |
تابناک- هما- شانول- وراوی |
82.5 |
82.5 |
68.30 |
64.18 |
|
ایلام |
تنگ بیجار |
6.8 |
6.8 |
3.65 |
3.36 |
مرجع آمار سال 1396: گزارش عملکرد سال 1396 شرکت ملی گاز ایران واحد: میلیون متر مکعب در روز
نمودار 1- سهم تولید پالایشگاههای گاز – ترازنامه هیدروکربوری کشور در سال 1396
واحدهای مختلف در پالایشگاههای گاز بخشی از تولیدات خود را برای مصرف سوخت استفاده میکنند. مجموع مصرف سوخت پالایشگاههای گاز در سال 1396، مقدار 6807.31 میلیون متر مکعب گاز بوده است که نسبت به سال قبل حدود 19 درصد افزایش داشته است.
نمودار 2- سهم سوخت مصرفی پالایشگاههای گاز- ترازنامه هیدروکربوری کشور در سال 1396
استاندارد مصرف انرژی در پالایشگاه های گاز
استاندارد و معيار مصرف انرژي در فرآيندهاي پالایشگاههای گاز با شماره استاندارد ملی 14156، توسط شرکت بهینه سازی مصرف سوخت ، در سال 1390 تدوین گردیده است.
با تدوين استاندارد مصرف انرژي در فرآیندهای پالایشگاههای گاز ، مبناي اندازهگيري مصارف سوخت و نواقص فرآيندهاي موجود شناسايي شده و با ارائه راهكارهاي مؤثر، از اتلاف انرژي در پالایشگاههای گاز موجود و همچنين پالایشگاههای جديدالاحداث جلوگيري بعمل خواهد آمد.
از جمله راهکارهای صرفهجویی مصرف انرژی در پالایشگاههای گاز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نصب سیستمهای بازیافت حرارت در توربینهای گازی
- نصب اکونومایزر دیگهای بخار
- اصلاح سیستمهای توزیع بخار
- بازيافت حرارت از كوره واحد نم زدايي
- بازيافت حرارت از زباله سوز واحدهاي بازيافت گوگرد
- جمع آوري گازهاي ارسالي به مشعل پالايشگاه
- استقرار سیستم مديريت انرژي
- بازيابي گازهاي مازاد حاصل از احياي بسترهاي مركاپتان زدايي
