به گزارش شانا از اداره مطالعات انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت، نشست «مواد معدنی حیاتی و انرژی پاک» مهرماه امسال با حضور نمایندگان حدود ۵۰ کشور از جمله تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان مواد معدنی مهم در پاریس برگزار شد.

اجلاس مواد معدنی حیاتی و انرژی پاک آژانس بین‌المللی انرژی به‌دنبال پرداختن به مشکل روبه‌رو شدن کشورهای غربی با تأمین یک منبع قابل‌اعتماد از مواد معدنی موردنیاز برای فعال نگه داشتن جنبش انرژی سبز بود.

بر اساس این نشست، عناصری مانند لیتیم، نیکل و کبالت در تولید باتری خودروهای برقی، پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی کاربرد دارند، برای کشورهایی که امیدوارند تغییر سبز در انرژی مصرفی خود ایجاد کنند، کلیدی هستند، ضمن اینکه عناصر کمیاب خاک و سایر مواد معدنی حیاتی در بسیاری از دستگاه‌های با فناوری پیشرفته، به‌ویژه دستگاه‌هایی که برای گذار انرژی سبز موردنیازند، مانند خودروهای برقی و توربین‌های بادی استفاده می‌شوند.

آژانس بین‌المللی انرژی در این اجلاس اعلام کرد چالش مهم کشورها تضمین عرضه متنوع‌تر مواد معدنی حیاتی و افزایش بازیافت آنهاست.

نگرانی غرب از وابستگی به چین در تأمین مواد معدنی حیاتی

کشورهای غربی مشتاق کاهش وابستگی به چین هستند که تقریباً ۷۰ درصد تولید این مواد را به خود اختصاص می‌دهد و بیشترین ظرفیت پالایشی را دارد.

تقاضای جهانی برای چهار ماده معدنی حیاتی که بیشترین استفاده را در انرژی سبز دارند در ۱۷ سال آینده، برای لیتیم ۴۰ برابر، کبالت و نیکل ۲۰ برابر و مس ۳ برابر افزایش خواهد یافت.

شایان‌ ذکر است بازار مواد معدنی برای گذار انرژی در سال ۲۰۲۲ به ۳۲۰ میلیارد دلار رسید و به‌طور فزاینده‌ای به صحنه اصلی تجارت صنعت معدن جهان تبدیل شده است.

یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های کشورهای غربی این است که از اتکا به چین که بر پالایش و فرآوری مواد معدنی حیاتی از جمله ۶۷ درصد کبالت جهان، ۶۲ درصد لیتیم، ۶۰ درصد منگنز و ۳۲ درصد نیکل مسلط است، رها شوند.

موضوع مکرر در اجلاس مواد معدنی آژانس بین‌المللی انرژی این بود که هیچ کشوری نمی‌تواند مشکل تقاضای مواد معدنی حیاتی را حل کند.

جنیفر گرانهولم (Jennifer Granholm)، وزیر انرژی ایالات متحده هشدار داد که گذار از سوخت‌های فسیلی، امنیت انرژی را «بی‌نهایت پیچیده‌تر» می‌کند، زیرا فرآوری مواد معدنی حیاتی ضروری برای توسعه انرژی تجدیدپذیر در انحصار چین است.

گزینه‌های تنوع بخشیدن به منابع مواد معدنی حیاتی و تولید فناوری انرژی پاک برای کمک به کشورهای سراسر جهان برای توسعه انرژی پاک قوی و انعطاف‌پذیر بسیار مهم و راهبردی است.

فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی گفت: «سطح تمرکز بیش از حدی که امروزه در بازارهای مواد معدنی حیاتی مشاهده می‌کنیم، به هیچ کالای عمده دیگری که در دنیای مدرن به آن تکیه کرده‌ایم، شبیه نیست. تاریخ به ما نشان داده است که ناتوانی در تنوع بخشیدن به منابع و مسیرهای تجاری منابع ضروری، با مخاطرات عمیقی همراه است».

کشورهای غربی امیدوارند فلزات حیاتی برای انرژی سبز را از کشورهای به‌اصطلاح «مسئول» تأمین کنند، همچنین فلزات موجود در باتری‌های خودروهای برقی و توربین‌های بادی استفاده‌نشده را بازیافت کنند. برای نمونه، در مارس ۲۰۲۳، اتحادیه اروپا اعلام کرد قصد دارد ۵۰ میلیون یورو در پروژه‌های معدنی در جمهوری دموکراتیک کنگو که قطب اصلی ذخایر کبالت جهان است، سرمایه‌گذاری کند.

فرانسه از دانش هسته‌ای برای استخراج عناصر کمیاب خاک از سوخت اتمی در مقر کمیسیون انرژی جایگزین و انرژی هسته‌ای خود در شهر گرنوبل (Grenoble) استفاده می‌کند.

ژاپن و ایالات متحده قبلاً اقدام‌هایی را برای تنوع بخشیدن به ذخایر عناصر کمیاب خاک خود انجام داده‌اند. وزارت انرژی و وزارت دفاع ایالات متحده میلیاردها دلار یارانه برای تسریع در ایجاد معادن و تأسیسات فرآوری در داخل خاک آمریکا پرداخت می‌کنند.

یکی از گزینه‌های تنوع‌بخشی مواد معدنی حیاتی هند است، به‌طوری‌ که برای اطمینان از اینکه خودروهای برقی۳۰درصد از فروش خودرو را تا سال ۲۰۳۰ به خود اختصاص دهند، هند اعلام کرده است قصد دارد به‌زودی حدود ۲۰ بلوک از مواد معدنی حیاتی را به مزایده بگذارد.

بلوک‌های مواد معدنی از جمله نیکل، لیتیم، کبالت، پلاتین و عناصر کمیاب هستند. اوایل امسال اعلام شد ذخایر تقریبی ۵.۹ میلیون تن لیتیم در منطقه جامو و کشمیر وجود دارد.