بیش از ۶۰۰ میلیارد بشکه معادل ذخایر نفت و گاز قابل استحصال جهان با مخاطره‌های زیاد یا شدید ناشی از طوفان‌ها و سیل‌های چند باره، بالا آمدن سطح آب دریاها و افزایش دما روبه‌روست. بر اساس شاخص‌های قرار گرفتن در معرض تغییرات اقلیمی (Climate Change Exposure Indices)، کشورهای عربستان، عراق و نیجریه از جمله کشورهای تولیدکننده نفت و گاز هستند که از نظر خطر رویدادهای مرتبط با اقلیم که جریان نفت به بازارهای جهانی را مختل می‌کند، در بالاترین سطح مخاطره قرار دارند. این سه کشور نزدیک به ۱۹ درصد نفت و گاز قابل برداشت جهان را در اختیار دارند.

تهدیدهای اقلیمی مرتبط با عرضه نفت و گاز پیش‌تر آشکار شده است. یخ‌زدگی تگزاس در فوریه ۲۰۲۱، تولید نفت و گاز ایالات متحده را به کمترین حد طی سه سال اخیر کاهش داد و طوفان آیدا سبب ثبت ۵۵ نشت در خلیج مکزیک شد و اختلال تاریخی در عرضه نفت خام و فرآورده‌های نفتی این منطقه ایجاد کرد.

گرمای بی‌سابقه در روسیه، ذوب یخ‌های دائمی را تسریع کرد، روندی که به ۴۰ درصد از ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها در مناطق شمالی که به‌شدت به تولید نفت و گاز وابسته هستند، آسیب رسانده است.

این نوع رویدادهای جوی وقتی مکرر و شدیدتر می‌شوند، شوک‌های بزرگ‌تری را در صنعت نفت و گاز ایجاد می‌کنند، اما شناسایی و افشای این مخاطره‌ها مطابق با توصیه‌های «کارگروه افشای مالی مرتبط با اقلیم (TCFD)» اکنون ضرورت راهبردی برای شرکت‌های انرژی است، اگر بخواهند این تهدیدات را کاهش دهند و به نگرانی‌های سرمایه‌گذاران در مورد گذار به آینده کم‌کربن پاسخ دهند.   

مؤسسه وریسک مپلرکافت (Verisk Maplercoft) با ترکیب شاخص‌های قرار گرفتن در معرض تغییرات اقلیمی ساحلی و فراساحلی خود با داده‌های مربوط به تأسیسات نفت و گاز از مؤسسه وود مکنزی (Wood Mackenzie)، توانسته است دارایی‌های فیزیکی نفت و گاز موجود در مناطق مختلف را که تا اواسط قرن بیشتر در معرض تأثیرات تغییرات اقلیمی شدید قرار دارند، مشخص کند.

این داده‌ها نشان می‌دهد عملیات نفت و گاز خشکی در معرض طیف وسیعی از اثرات فیزیکی تغییرات اقلیمی از جمله افزایش سطح دریا، طوفان، موج گرما، سیل و سایر رویدادهای شدید اقلیمی قرار دارد. از سوی دیگر، عملیات فراساحلی، مانند خلیج مکزیک، در برابر طوفان‌های استوایی و ارتفاع شدید امواج آسیب‌پذیرند.

در مجموع، ۱۰.۵ درصد از ذخایر نفت و گاز قابل استحصال جهان در مناطقی قرار دارد که طبق شاخص‌های قرار گرفتن در معرض تغییرات اقلیمی به‌عنوان «ریسک شدید» رتبه‌بندی می‌شوند و ۲۹.۵ درصد آنها دارای «ریسک بالا» هستند. رقم این ذخایر، معادل ۶۱۷ میلیارد بشکه نفت خام است.

منطقه‌ خاورمیانه و شمال آفریقا نه‌تنها بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان را در خود جای داده است، بلکه بالاترین نسبت ذخایر در معرض مخاطره تغییر اقلیمی را نیز دارد. در شرایطی که شرکت‌های بزرگ نفتی برای کاهش تولید خود تحت فشار قرار دارند، راهبرد اقتصادی بلندمدت عربستان مبتنی بر هزینه‌های پایین و شدت کربن کم فرآیند تولید نفت در این کشور است، اما صرف‌نظر از عدم قطعیت در مورد میزان تقاضای جهانی نفت و گاز در دهه‌های آینده، قرار گرفتن عربستان در معرض شدید تنش‌های گرمایی، کمبود آب و طوفان‌های گرد و غبار به‌عنوان پاشنه آشیل موفقیت این راهبرد شناخته می‌شود.

آفریقا دومین ذخایر نفت و گاز تحت تأثیر تهدید تغییرات اقلیمی را در جهان دارد، اگرچه این منطقه مقدار نسبتاً کمی از ذخایر قابل استحصال جهان را به خود اختصاص می‌دهد. در نیجریه، ۷۲ درصد ذخایر در معرض خطر اقلیمی زیاد یا شدید قرار دارند. این کشور با افزایش دما و الگوهای نوسانی بارندگی روبه‌روست که هم خشکسالی و هم سیل را به همراه خواهد داشت. این وضع نه تنها تولید هیدروکربن در این کشور را به خطر می‌اندازد، بلکه کشاورزی را نیز محدود می‌کند و در نتیجه، به‌طور مؤثر اقتصاد نیجریه حتی بیشتر از مخاطره وابستگی به ذخایر نفت و گاز در معرض تهدید قرار می‌گیرد.

شرکت‌هایی که دارای ذخایر نفت و گاز در مکان‌های در معرض شدید تأثیرات فیزیکی تغییرات اقلیمی هستند، با رویدادهای مخرب‌تر، هزینه‌های بالقوه بالاتر برای استخراج و نیاز به سرمایه‌گذاری در اقدام‌های کاهش آثار اقلیمی روبه‌رو خواهند شد.

این شرکت‌ها ممکن است مجبور به توقف تولید شوند، یا اقدام به ایمن‌سازی تأسیسات خود در مقابل طوفان‌های استوایی کنند، یا زیرساخت‌های ساحلی را برای مواجهه با افزایش طوفان‌ها و افزایش سطح دریا ایجاد کنند. خطرات حوادث و نشت در مکان‌های حساس از نظر محیط‌ زیستی نیز می‌تواند افزایش یابد زیرا خطوط لوله در معرض رویدادهای شدید اقلیمی قرار می‌گیرند که ممکن است برای مقاومت در برابر چنین رویدادهایی طراحی نشده باشند.

گریزی از این واقعیت وجود ندارد که صنعت نفت به‌شدت در معرض تأثیرات فیزیکی پدیده‌ تغییرات اقلیمی و جهان نظارتی سخت‌گیرتر درباره انتشار گازهای گلخانه‌ای قرار دارد. برای نگه‌داشتن سرمایه‌گذاران، شرکت‌های انرژی باید نشان دهند که اهداف خالص انتشار کربن صفر آنها، از طریق سیاست‌های شرکت، سرمایه‌گذاری‌ها و اقدام‌ها، به‌طور واقعی پشتیبانی می‌شوند.

همسویی راهبردها با توصیه‌های کارگروه افشای مالی مرتبط با اقلیم (TCFD) برای اطمینان از اینکه شرکت‌ها خطرات فیزیکی خود را از آثار پدیده‌ تغییرات اقلیمی و خطرات انتقال، مرتبط با تغییر به اقتصاد کم‌کربن، شناسایی و گزارش می‌کنند، نخستین و بهترین گامی است که شرکت‌های نفت و گاز باید انجام دهند. درک قرار گرفتن تأسیسات و دارایی‌های نفت و گاز در معرض هر دو نوع مخاطره تحت سناریوهای مختلف تغییرات اقلیمی در آینده، برای کمک به شرکت‌های انرژی برای هدایت سرمایه‌گذاری به دارایی‌های کم‌ریسک و اجرای اقدام‌های کاهش انتشار، محوری خواهد بود.

منبع: مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت