رئیس پژوهشگاه صنعت نفت بر ضرورت آینده‌نگری در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی تأکید کرد و گفت: امروزه مهم‌ترین دغدغه جامعه بشری تأمین انرژی است که بر این اساس منابع و نحوه تأمین انرژی و به‌ویژه مدیریت مصرف موضوعی است که باید به آن توجه داشت.
به گزارش خبرنگار شانا، جعفر توفیقی روز (دوشنبه، ششم بهمن‌ماه) در حاشیه چهارمین روز از برگزاری نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در نشستی تخصصی با عنوان به‌کارگیری فناوری‌های نو در بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی عنوان کرد: در بهینه‌سازی مصرف انرژی نخستین گام درک اهمیت انرژی و درک اهمیت بهینه‌سازی مصرف انرژی است.
وی به دو مقوله آینده‌نگری و آینده‌پژوهی اشاره کرد و از آن به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین زمینه‌های تحقیقاتی جامعه جهانی یاد کرد و افزود: امروزه مهم‌ترین دغدغه جامعه جهانی، موضوع انرژی و آینده انرژی است، اما بسیاری از ما متوجه این موضوع نیستیم که آینده انرژی با چه مخاطره‌ها و مسائلی روبه‌روست. منابع لازم برای تأمین انرژی، نحوه تأمین آن و سرانجام مقوله مدیریت مصرف انرژی مطرح است. بر این اساس در حوزه مدیریت مصرف پیشرفت‌های فناورانه بسیار فراوانی انجام شده است که باید به آن توجه کرد.
رئیس پژوهشگاه صنعت نفت تصریح کرد: بخشی از موضوع بحث بهینه‌سازی مصرف انرژی به فرهنگ عموم مردم و صنایع و بخشی نیز به جنبه‌های فناورانه مرتبط است. به این منظور در پژوهشگاه صنعت نفت فناوری با عنوان میکروسی‌اچ‌پی طراحی شده که این فناوری قابلیت تولید هم‌زمان برق و حرارت با بازده بالای ۹۰ درصد را دارد و در مرحله تجاری‌سازی است و به‌زودی به بازار عرضه می‌شود. هم‌اکنون نیروگاه‌های ما بیشتر با بازده ۳۰ درصد کار می‌کنند و این یعنی اتلاف ۷۰ درصد انرژی که بهره‌مندی از این فناوری می‌تواند حائز اهمیت باشد.
توفیقی با بیان اینکه بهینه‌سازی مصرف انرژی هم در بخش مدیریت ارزان و هم مدیریت تقاضا را شامل می‌شود، اظهار کرد: اقدام‌های وسیع و گسترده‌ای در زمینه انرژی خورشیدی، کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، انرژی هیدروژن و انرژی باد در دنیا در حال اجراست و باید به آن توجه جدی شود.
دستورعمل‌های بهینه‌سازی قابل اتکا نیست
سعید پاک‌سرشت، مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران به‌عنوان دیگر سخنران نشست اختصاصی به‌کارگیری فناوری‌های نو در بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی گفت: امروز همه ما به این مسئله واقف هستیم که بهینه‌سازی مصرف انرژی از مهم‌ترین کارهایی است که ما باید در برنامه‌های کاری خود قرار دهیم. موضوع تازه‌ای نیست و سابقه طولانی در کشور ما دارد. اگر به سال‌های گذشته برگردیم قوانین و دستورعمل‌های زیادی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور تدوین شده، اما متأسفانه هنوز به نتایج و عملکرد قابل قبولی دست نیافتیم.
وی افزود: کشور ما از جمله کشورهای با مصرف بالا در زمینه انرژی است. شاخص شدت مصرف انرژی که به‌عنوان معیاری برای کارآمدی انرژی در کشورهای مختلف اندازه‌گیری می‌شود، حاکی از آن است که ما از لحاظ مصرف انرژی در تولید ناخالص داخلی وضع مطلوبی نداریم. به عبارت دیگر، ما مقدار انرژی زیادی را مصرف می‌کنیم و عملکرد ما از این حیث ناکارآمد است. امروزه در خانه‌ها و صنعت وضع به‌گونه‌ای است که مجبوریم انرژی زیادی را مصرف کنیم. خب حال باید گفت که چه باید کرد؟
مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه در دنیا این عبارت معروف است؛ ارزان‌ترین روش برای تولید انرژی بهینه‌سازی آن است، عنوان کرد: پس باید توجه به این مقوله بیش از هر زمان دیگری باشد. کارشناسان حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی بیان می‌کنند که چهار عامل مؤثر در این حوزه وجود دارد و مهم‌ترین آن قیمت است. قیمت اصلی‌ترین عامل در بهینه‌سازی مصرف انرژی به‌شمار می‌رود. متأسفانه در کشورمان حامل‌های انرژی قیمت بسیار پایینی دارند و به همین دلیل انگیزه‌ای در بهینه‌سازی برای مردم، صنایع و حوزه‌های مختلف صنعت ایجاد نمی‌شود. بیش از هزار میلیارد تومان در سال یارانه پنهان انرژی پرداخت می‌شود و از این حیث در دنیا رتبه نخست را به خود اختصاص داده‌ایم.
پاک‌سرشت تصریح کرد: اینها نشان‌دهنده این است که عملکرد ما در حوزه قیمت‌گذاری مناسب نبوده و سیاست‌هایی که چند سال پیش در مسیر هدفمندی یارانه‌ها گذاشته شده در عمل به نتیجه مثبتی نرسیده است. به نظر می‌رسد یکی از مسائلی که باید به جد روی آن کار کرد، قیمت حامل‌های انرژی است و باید آن را بازنگری کرد. باید سعی کنیم قیمت انرژی را برای افراد برخوردار به سطحی ببریم که آنها با دقت و با ملاحظه بیشتری انرژی مصرف کنند، به‌ویژه بخش غیر مولد خانگی. این موضوعی بسیار مهم است که ما با رفاهی کاذب روبه‌رو هستیم. ما اطلاعی از اینکه چه ضربه و ضرری را بر مخازن و منابع انرژی وارد می‌کنیم، نداریم و فکر می‌کنیم این رفاه ادامه‌دار است.
وی عنوان کرد: ما در اوج تولید منابع فسیلی هستیم و همه فازهای پارس جنوبی به بهره‌برداری رسیده است و پس از راه‌اندازی پالایشگاه گازی بیدبلند خلیج‌فارس برنامه‌ای برای تولید نداریم، بنابراین نباید امید به تولید بیشتر داشت. پس امروز باید فکر کنیم که چه باید کرد؟ امسال وضع مصرف انرژی کشور در نقطه اوج قرار داشت و با کمبود روبه‌رو شدیم و همچنین با آلودگی فزاینده روبه‌رو بودیم، پس در سال‌های آتی به چه نحوی باید این مسئله را مدیریت کنیم.
مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران از فناوری به‌عنوان دومین عامل بهینه‌سازی مصرف انرژی یاد کرد و افزود: این مقوله هنگامی در منازل، صنعت و نیروگاه‌ها وارد می‌شود که ما به ارزش انرژی پی برده باشیم و زمانی این مسئله تحقق می‌یابد که ما به‌عنوان تولیدکننده و مصرف‌کننده فناوری در مسیری صحیح و واقعی قرار بگیریم.
پاک‌سرشت به قانون اصلاح الگوی مصرف اشاره کرد و گفت: در برنامه پنجم و ششم شدت مصرف انرژی باید به سطح یک‌سوم و بعد یک‌دوم کاهش می‌یافت، اما می‌بینیم که همچنان این روند افزایشی ادامه‌دار است، چرا؟ چون از قوانین و دستورعمل‌های ابلاغی در قالب برنامه‌های اجرایی و فناوری‌های عنوان‌شده در برنامه اصلاح الگوی مصرف در عمل استفاده نشده است. در این زمینه ما کم‌توجهی کردیم و باید کاغذبازی‌ها را کم کنیم و از فناوری‌های روزآمد بهره ببریم.
وی در ادامه گفته‌های خود به نحوه عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و گفت: امروز صحبت از شرکت‌های دانش‌بنیان است که توانسته‌اند تجهیزاتی با بازده بالاتر را فراهم کنند، اما هنوز اثربخشی و عملکرد این دست شرکت‌ها در بخش‌های مصرف دیده نمی‌شود به نظر می‌رسد دولتمردان باید بیشتر به حضور شرکت‌های دانش‌بنیان توجه کنند.
مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران از قوانین، مقررات و ساختارها به‌عنوان عامل سوم در بهینه‌سازی مصرف انرژی یاد کرد و افزود: اگرچه ما قوانین خوبی در حوزه انرژی داریم، همان‌طور که اشاره شد این قوانین کمتر به مرحله اجرا رسیده است و ساختارها را هم باید اصلاح کرد.
پاک‌سرشت تصریح کرد: عامل چهارم فرهنگ‌سازی، نهادسازی و جریان‌سازی است که روی این بخش تلاش‌های زیادی شده است، اما فرهنگ‌سازی باید از زمانی آغاز شود. در مدارس و دوره‌های آموزشی که بچه‌ها حضور دارند باید یاد بگیرند چگونه انرژی مصرف کنند و صرفه‌جو باشند. تصور بر این است در جامعه ما که منابع زیادی داریم و به‌راحتی می‌توانیم آنها را صرف کنیم. این تصوری است که باید اصلاح شود.
بازارسازی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی
مهدی شریف‌زاده، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های آب و انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در ادامه عنوان کرد: این ستاد اقدام‌هایی را انجام داده و سعی ما این است سازوکار و بازارسازی با عنوان بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهینه‌سازی حفاظت از محیط‌زیست را ایجاد کنیم که رویکرد آن این است که بتواند روی مقوله بهینه‌سازی و کاهش مصرف انرژی ارزش‌گذاری کرده و یک آورده اثرگذاری را در اختیار فعالانی که در عرصه بهینه‌سازی کار می‌کنند، قرار دهد.
وی ادامه داد: سازوکار این بازار به‌گونه‌ای است که شرکت‌هایی با عنوان اندازه‌گیری و صحت‌سنجی شکل بگیرند و بتوانند مبنای مصرف انرژی را در کشور مشخص کنند، همچنین اوراقی که از سوی شرکت‌های گاز و توانیر منتشر می‌شود قابل‌تبادل باشد و مشوق‌هایی را در اختیار مردم و صنایع قرار دهد که بتوانند به سمت بهینه‌سازی انرژی حرکت کنند.
شریف‌زاده تصریح کرد: مسئله بهینه‌سازی انرژی یک مسئله گلوگاهی است و ما در اوج کاهش تولید قرار داریم و باید بتوانیم با اتخاذ تدابیر لازم مصرف را به نحو شایسته‌ای مدیریت کنیم، به این منظور حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و به‌کارگیری دستاوردهای آنان می‌تواند در این مسیر کارگشا باشد.
نقش‌آفرینی استارت‌آپ‌ها در مدیریت مصرف انرژی
امیر عابدپور، مدیرعامل شتاب‌دهنده های‌تک نیز به‌عنوان آخرین سخنران نشست به‌کارگیری فناوری‌های نوین در بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی خواستار توجه اکید به نقش‌آفرینی استارت‌آپ‌ها و اکوسیستم استارت‌آپی در بهینه‌سازی مصرف انرژی شد و عنوان کرد: نباید استارت‌آپ‌ها را در حد یک محصول دید و باید فضای ایجادشده در کسب‌وکارها را تغییر داد. اکنون دولت در زمینه کنترل مصرف انرژی موفق عمل نکرده و باید بپذیریم که الگوهای سنتی دیگر پاسخگو نخواهد بود و لازم است به یک اجماع و درک درستی از فناوری‌های نو برسیم تا بتوانیم در مهار مصرف انرژی موفق عمل کنیم. انتظار ما از حاکمیت این است که نباید از شرکت‌های استارت‌آپی تنها به‌عنوان مشاور استفاده کرد، در حالی که مفهوم استارت‌آپ این است که با نوآوری بتواند کارهای بزرگی انجام دهد.
