آلودگی هوا به عنوان چهارمین عامل مرگ و میر در جهان شناخته می‌شود و بر اساس مطالعات صورت گرفته 10درصد از مرگ و میرهای موجود در ایران بر اثر آلودگی هوا اتفاق می‌افتد بطوریکه در سال  2016 ، آلودگی هوا باعث مرگ 33 هزار نفر در ایران شده است.

بر اساس مطالعات اپیدمولوژی و ارتباط آن با آلودگی هوا ، حساس ترین گروه سنی که در معرض بیماری های خطرناک ناشی از آلودگی هوا قرار دارند، افراد بالای 65 سال و زیر 5 سال بوده و بیماران قلبی عروقی، زنان باردار و افراد چاق نیز از این دسته هستند.از نظر جنسیت افراد در معرض خطر آلاینده ها ، زنان دارای حساسیت بیشتری بوده و از میان افراد فوت شده نیز تعداد این جنسیت و سن ذکر شده  بیشتر بوده است.

برای کاهش اثرات زیست محیطی آلودگی هوا و به حداقل رساندن هزینه های اجتماعی و بهداشتی ناشی از آن ، قانون هوای پاک که لایحه آن توسط دولت ارائه گردیده بود در تاریخ 25/04/1396 مشتمل بر 34 ماده به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. مفاد این قانون مشتمل بر الزامات استفاده از راهکارهایی از جمله معاینه فنی خودروها ، جایگزین کردن خودروها و موتورسیکلت های فرسوده ، نصب و راه اندازی سامانه های پایش برخط لحظه ای(آنلاین) برای واحدهای تولیدی بزرگ و متوسط، رعایت حد مجاز انتشار آلاینده ها توسط واحدهای صنعتی و تولیدی ، تولید  و استفاده از سوخت استاندارد ، ایجاد فضای سبز و مشجر ، معاینه فنی موتورخانه ها و سامانه های احتراقی ، توسعه انرژی های تجدیدپذیر برای تولید برق و . . . می باشد.

این قانون برای کاهش انتشار آلاینده های زیست محیطی ناشی از سوخت های فسیلی و رسیدن هوای پاک ، بیشتر روی کنترل خروجی های سیستمهای احتراقی متمرکز شده است که این موضوع کفایت نمی کند و بایستی نسبت به بهینه سازی و کاهش مصرف سوخت سیستم های مصرف کننده در بخش های مختلف اعم از ساختمان ، صنعت و حمل و نقل اقدام نمود. بعنوان مثال در شهر تهران در ایام زمستان ، روزانه بیش از 90 میلیون متر مکعب گاز طبیعی مصرف می شود که احتراق آن سبب تولید 180 هزار تن دی اکسید کربن در فضای شهر می شود. اجرای راهکار معاینه فنی موتورخانه ها سبب تاثیر مثبت بر کاهش انتشار گاز CO داشته حال آنکه مصرف سوخت و انتشار دی اکسید کربن را تا پنج درصد کاهش می دهد در صورتیکه با تغییر نوع سیستم گرمایشی به چگالشی یا استفاده از مشعل های راندمان بالا به همراه سیستمهای کنترل و مدیریت هوشمند انرژی ساختمان می توان مصرف سوخت و متناسب با آن انتشار آلاینده ها را تا 50 درصد کاهش داده و به تبع آن نقش موثری را در ایجاد هوای پاک بازی کرد. در بخش صنایع نیز برای بهینه سازی و ارتقای راندمان حرارتی سیستمهای احتراقی با بکارگیری فناوریهای نوین الزامی ارائه نشده است و برای ارتقای راندمان تولید برق نیروگاه ها بعنوان بزرگترین مصرف کننده سوخت های فسیلی و همچنین آلودگی های ناشی از سوزاندن گازهای همراه نفت در مناطق نفت خیز نیز مواد قانونی الزامی آورده نشده است.

از نظر نگارنده این یادداشت ، قانون هوای پاک به تنهایی نمی تواند کشور را به اهداف آن که رسیدن به هوای سالم و غیر زیان آور برای سلامت انسان است ، نائل نماید و بایستی با بکارگیری همزمان با سایر قوانین مرتیط از جمله قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و قانون هدفمند کردن یارانه ها (ی انرژی) و با ایجاد و توسعه مدیریت انرژی و مدیریت سبز ، فضای مناسب را برای رشد و نمو فرزندان آینده ساز کشور فراهم نمود.

کشورهای پیشرفته  برای رسیدن به استانداردهای محیط زیستی آلودگی هوا ، ابتدا به استانداردهای مصرف انرژی و اصول بهینه سازی انرژی توجه نموده اند و در گام بعدی یا بطور همزمان استانداردهای انتشار آلاینده ها را اجرا کرده اند. اجرای بهینه سازی انرژی،  این منبع جدید ارزان تر انرژی ، توسعه اقتصادی پایدار کشورها را فراهم نموده است.

در پایان سرفصل کلی برخی از مواد قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی ارائه می گردد:

• تدوین و اجرای معیارها و مشخصات فنی و استاندارد اجباری انرژی تجهیزات و ماشین آلات انرژی بر و فرایندهای صنعتی معدنی و کشاورزی
• ارائه مشوق مالی برای ترغیب مصرف کنندگان به استفاده از تجهیزات ، مجموعه ها و فرایندهای با مصرف انرژی و آلودگی زیست محیطی کمتر
• حمایت از شرکتهای خدمات انرژی
• تهیه و تصویب آئین نامه های صرفه جویی مصرف سوخت با جهت گیری به سوی ساختمان سبز
• ایجاد واحد مدیریت انرژی
• توسعه سیستمهای تولید همزمان برق حرارت و برودت
• توسعه انرژی های تجدید پذیر برای تولید برق و حرارت
• توسعه تولید و عرضه خودروهای دیزلی سبک

محمد میرزائی- رئیس امور بهینه سازی در تاسیسات و تجهیزات ساختمان – شرکت بهینه سازی مصرف سوخت

نوشتن دیدگاه