آمار مصرف بنزین کل کشور در روزهای اخیر افزایش خیره‌کننده ای داشته است و این موضوع به دغدغه‌خاطر رسانه‌ها و برخی افراد تبدیل شده است.
فارغ از این‌که در همه حال مصرف بهینه انرژی و صرفه جویی در مصرف سوخت جزو اولویت‌های کشور به شمار می‌آید، اما از دیدگاهی دیگر می‌توان گفت افزایش مصرف بنزین به خودی خود اتفاق ناگواری نیست و با تکمیل و بهره‌برداری از فاز اول و دوم پالایشگاه بزرگ میعانات گازی ستاره خلیج فارس هیچ نگرانی از بابت تامین این فرآورده نخواهد داشت، از سویی افزایش مصرف بنزین در کشور خود حکایت از رفاه نسبی و بهبود توان اقتصادی مردم برای انجام مسافرت دارد.
اگر بخواهیم دلایل منطقی افزایش مصرف بنزین در ایران بررسی کنیم به چند نکته اساسی باید توجه کرد:
- فصل تابستان و اوج سفرهای شهروندان
فصل تعطیلات و آغاز موج مسافرت‌های تابستانی مردم گزینه ای است که به طور موقت سبب صعودی شدن آمار مصرف بنزین می‌شود و این موضوع در دیگر کشورهایی که فصل رانندگی دارند به طور معنی داری مشاهده می‌شود (برای نمونه در آمریکا فصل رانندگی به دلیل افزایش تقاضا برای انواع نفت‌خام سبک در پالایشگاه برای تولید فرآورده‌های میان تقطیر از جمله بنزین خود یکی از عوامل تاثیر گذار بر قیمت نفت در بازارهای جهانی این کالای راهبردی به شمار می رود) شاید اگر در طول سال میانگین مصرف رشد بنزین پنج درصد باشد، این ضریب در فصل تابستان تا ۱۰ درصد هم امکان افزایش دارد بنابراین شاید اندکی زود باشد که این افزایش مصرف را به کل سال تعمیم داد.
- افزایش ناوگان خودرویی کشور
بر اساس آمارهای موجود، تولید خودرو در کشور نسبت به سال گذشته ۳۷ درصد رشد داشته است و از سوی دیگر واردات خودرو نیز نسبت به پارسال شاهد رشد ۲۱ درصدی بوده است، این در حالی است که با وجود افزایش بیش از یک میلیون دستگاه خودرو در کشور، خودروهای فرسوده متناسب با آن اسقاط نشده است و از این رو رشد خیره کننده مصرف بنزین ارتباط معناداری با کیفیت و کیمت ناوگان خودرویی کشور پیدا می‌کند.
- بهبود نسبی رفاه مردم
بهبود نسبی وضع رفاهی مردم و رشد اقتصادی ۶ درصدی سبب افزایش تردد خودروهای شخصی بنزین سوز و رشد سفرهای درون و برون شهری و در نتیجه رشد مصرف بنزین شده است، اکنون اگر بخواهیم با رویکرد بهبود اوضاع اقتصادی شهروندان به این قضیه نگاه کنیم، به‌طور طبیعی نباید از این رشد مصرف چندان نگران و حتی به تعبیری می توان از آن به عنوان اتفاقی مثبت یاد کرد.
الگوی‌های مصرف سوخت
افزایش مصرف بنزین در تابستان با الگوهای مصرف سوخت ارتباط تنگاتنگی دارد، به طور نمونه استفاده مداوم از کولر اتومبیل، بی توجهی نسبت به تنظیم به موقع موتور خودرو، تنظیم فشار باد لاستیک‌ها، بالانس چرخ‌ها، الگوی رانندگی مطمئن و کم خطر می تواند از دیگر دلایل افزایش مصرف بنزین به شمار می‌رود.
هر چند برای اصلاح الگوی مصرف سوخت، ترویج شیوه‌های مدیریت مصرف و فرهنگ سازی در این زمینه یک امر بطئی در عین حال کارآمد به شمار می‌رود، با این حال در برخی دوره‌ها استفاده از روش‌هایی مانند سهمیه بندی و مدیریت قیمت سوخت، در کند شدن روند رشد مصرف بنزین بی تاثیر نبوده است، اما به کارگیری این روش‌ها نیازمند دریافت مجوزهای قانونی از مجلس شورای اسلامی و اجماع نظر در سطح مدیریت کلان کشور است.
- استقبال اندک رانندگان از CNG
استفاده از گاز طبیعی فشرده شده (CNG) به عنوان سوخت جایگزین از سال ۸۲ در دستور کار قرار گرفت و تاکنون حدود روزانه معادل ۲۰ میلیون لیتر بنزین با این سوخت پاک جایگزین شده است، اما توسعه نیافتن تکنولوژی خودروهای گازسوز با راندمان بالا از سوی خودروسازان سبب شده است تا مصرف CNG متناسب با جایگاههای عرضه سی ان جی افزایش نیابد، به گونه ای که شاهد هستیم ۵۰ درصد ظرفیت جایگاههای عرضه این سوخت خالی است.
به هر حال با توجه به همه مسائل مطرح شده، این مردم هستند که می‌توانند با اصلاح الگوی مصرف سوخت، در کنترل مصرف انرژی از جمله بنزین نقش آفرین باشند.
