به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، زمانیکه گذشتگان ما مسئله از آب کره گرفتن را به عنوان ضرب‌المثلی برای بیان بهره‌جویی از هر موقعیت به کار بردند، به طور حتم نمی‌دانستند، روزگاری پیشرفت فناوری سبب می‌شود تا امکان تولید انرژی از وزیدن باد میسر شود.

به طور حتم تا کنون برای یک بار هم که شده در مناطقی از کشور، برج‌های بلند با پره‌های عظیم را مشاهده کرده‌اید، وظیفه این برج‌های بلند بالا آن است که به جای صرف منابعی تمام شدنی نظیر سوخت‌های فسیلی از یک منبع ناتمام به نام باد برق تولید کند.

بر همین اساس همانگونه که غرب ایران یکی از بکرترین مناطق در حوزه فراوانی‌ ذخایر فسیلی است، شرق کشور نیز یکی از پر ظرفیت‌ترین مناطق جهان در ارتباط با انرژی بادی به حساب می‌آید. در همین راستا در سومین گزارش از پرونده "آینده انرژی ایران" به  بررسی شرایط بهره‌برداری از کریدور بادی شرق کشور می‌پردازیم.

*معدن انرژی بادی ایران در شرق کشور شناسایی شد

به استناد نتایج منتشر شده در قالب اطلس باد میان مقیاس کشور که با استفاده از داده‌های باز تحلیل Era-Interim و مدل عددی پویای وضع هوای WRF اطلس باد با تفکیک پذیری جغرافیایی ۵ کیلومتر تهیه شده، یکی از بادخیزترین مناطق دنیا در مرز ایران و افغانستان واقع شده است. این ناحیه گسترده تحت تاثیر باد هرات که بر اثر پدیده‌ای جوی به نام مونسون از شبه‌قارۀ هند رشد می‌کند، در تابستان به مدت 120 روز در این محدوده وجود دارد.

این باد 120 روزه در کانال بین کوه هرات و دیوارۀ سمت شرقی ایران قرار می‌گیرد و این منطقه را به بهشت تولید برق از انرژی باد بدل می‌کند. را به منطقۀ خاصی بدل می‌کند.

*بهره‌‌برداری از کریدور بادی شرق کشور در حداقل ممکن

چنین ظرفیتی امکان بهره‌برداری هزاران مگاوات برق تجدیدپذیر را در 4 ماه از سال فراهم کرده و می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌های برای جبران ناترازی به وجود آمده تولید و مصرف برق کشور تلقی شود اما تاکنون با وجود فعالیت‌های صورت گرفته شاهد شکوفایی این منطقه در حوزه انرژی تجدیدپذیر نیستیم.

بر اساس اطلاعات بدست آمده از دفتر پتانسیل‌سنجی و ارزیابی منابع انرژی‌های تجدیدپذیر تاکنون تنها 6 نیروگاه بادی در خراسان و 1 نیروگاه دیگر در سیستان نصب شده و به بهره‌برداری رسیده است.

علاوه بر این در حال حاضر 5 قرارداد نزدیک به بهره‌برداری در حوزه استان‌های خراسان و سیستان و بلوچستان به منظور توسعه نیروگاه‌های بادی در دستور کار قرار دارد که مجموعا ظرفیت کمتر از 100 مگاوات معادل 0.1 درصد از شبکه برق کشور را شامل می‌شود.

در شرایطی میزان پروژه‌های افتتاح شده و در دست افتتاح تولید برق از باد منطقه کریدور شرقی کشور به 100 مگاوات نمی‌رسد که در حال حاضر زیرساخت توسعه بیش از 1000 مگاوات توربین بادی در این منطقه مهیا است و وزارت نیرو باید زمینه سرمایه‌گذاری در این حوزه را مهیا نماید.

در همین راستا، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی با اشاره به ظرفیت بخش خصوصی برای احداث نیروگاه‌های کشور اظهار داشت:«با احداث این نیروگاه ظرفیت بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های بادی کشور تا 1000 مگاوات فراهم شده است.»

*توسعه 1000 مگاوات توربین بادی 60 هزار میلیارد تومان هزینه دارد

با توجه به موجود بودن فناوری ساخت توربین‌های بادی 2.5 مگاوات در کشور، در حال حاضر یکی از اساسی‌ترین موارد محدودکننده استفاده از ظرفیت و زیرساخت کریدور بادی شرق کشور مسئله سرمایه‌گذاری ابتدایی ساخت توربین بادی در کشور است.

به گزارش فارس، با توجه به قیمت‌های جهانی ثبت شده پیرامون بهره‌برداری از توربین‌های بادی، هزینه ساخت یک توربین بادی 2.5 مگاوات معادل 60 میلیارد تومان به حساب می‌آید. این یعنی توسعه هزار مگاوات توربین بادی در منطقه شرق کشور 60 هزار میلیارد تومان هزینه به همراه دارد.

*سود ساخت نیروگاه‌های باد چگونه به جیب مردم می‌رود

در نگاه اول ممکن است رقم یاد شده به منظور توسعه نیروگاه‌های بادی شرق کشور بسیار بزرگ به نظر برسد، به خصوص اینکه این رقم با بودجه عمومی وزارت نیرو مقایسه شود. در همین راستا باید گفت، تامین مالی ساخت چنین پروژه‌هایی با اتکا به شیوه‌های نوین تامین مالی نظیر صندوق سهام عام پروژه به راحتی در دسترس است.

به خصوص اینکه زمینه صادرات برق در این منطقه وجود دارد و همین مسئله پروژه توسعه نیروگاه‌های بادی شرق کشور را به پروژه‌های بسیار سودآور تبدیل می‌کند.

بر مبنای این شیوه تامین مالی، سرمایه‌های خرد و کلان جذب شده در بازار بورس به منظور تامین مالی پروژه‌ها به کار بسته شده و علاوه بر سودآوری برای سهامداران زمین تکمیل منابع مالی بدون توجه به منابع دولتی را فراهم می‌کند.

به عبارت دیگر، روند تامین مالی به وسیله صندوق‌های سهامی پروژه به این صورت است که برای هر پروژه، شرکتی تحت عنوان صندوق سهام پروژه زیرساختی به شکل سهامی عام تاسیس شده و در گام بعد بسته به میزان نقدینگی مورد نیاز برای احداث پروژه، برگه های سهام این شرکت از طریق بازار سرمایه به فروش می‌رسد و مردم می‌توانند این برگه‌های سهام را خریده و در صورت لزوم از طریق همین بازار به فروش رسانند.

 ذکر این نکته ضروری است که هر برگه سهم از صندوق پروژه می بایست توسط یکی از نهادهای تضمین‌گر همچون بانک‌ها، تضمین شده و نرخ سود متناسب با نرخ بانکی برای آن تعیین گردد. با این روش، علاوه بر آنکه نیاز دولت به تامین نقدینگی برای احداث و بهره‌برداری از پروژه های زیرساختی مرتفع می‌شود، مردم نیز می توانند در ساخت این پروژه ها مشارکت کرده و در عین حال از سود حاصل شده تضمینی علاوه بر سود عملکردی پروژه بهره‌مند گردند.

*صرفه‌جویی سالانه 7.8 میلیون بشکه نفت با ساخت نیروگاه 1000 مگاواتی بادی

به گزارش فارس، توسعه 1000 نیروگاه‌های بادی در منطقه شرق کشور علاوه بر جبران ناترازی برق بدون اتکا به منابع گازی می‌تواند زمینه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور را 2 برابر کرده و سهم این انرژی در سبد سوخت نیروگاهی را از 1 درصد به 2 درصد ارتقا دهد.

طبیعتا چنین تقاضایی علاوه بر نکات مثبت موجود در حوزه صنعت برق می‌تواند به ارتقای فناوری ساخت نیروگاه‌های بادی در کشور منجر شود و شرکت‌های پیشرو در این حوزه با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای به رقابت بپردازند.

از سوی دیگر ساخت نیروگاه 1000 مگاواتی برق در هر سال از مصرف انرژی فسیلی معادل 7.8 میلیون بشکه نفت در سال جلوگیری کرده و با در نظر گرفتن قیمت نفت کنونی معادل هر بشکه 75 دلار، ظرف کمتر از 5 سال هزینه سرمایه‌ای ساخت این نیروگاه از محل سوخت صادراتی صرفه‌جویی شده جبران خواهد شد.