شرکت ملی نفت ایران به عنوان دومین شرکت بزرگ نفتی جهان و عضو اصلی اوپک، در کسوت پرچمدار همکاری های منطقه ای و جهانی در خاورمیانه، همواره سعی داشته تا با توسعه فعالیت های اکتشافی، حفاری، افزایش تولید نفت و گاز، پژوهش و توسعه، پالایش و توزیع نفت، گاز و فرآورده های نفتی و همچنین صادرات، نقش بی بدیل و تاریخی خود را به عنوان شرکتی با سابقه ۶۵ ساله در عرصه تولید و صادرات در منطقه تثبیت کند.

این شرکت با در اختیار داشتن ذخیره های عظیم هیدروکربوری، در زمره بزرگترین شرکت های نفتی جهان قرار دارد به طوری که هم اکنون منابع هیدروکربور مایع و گاز بنا به اعلام مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، به ترتیب درحدود ۱۵۹ میلیارد بشکه و ۳۴ تریلیون متر مکعب ارزیابی شده است.

وجود این ذخایر عظیم هیدروکربوری به همراه نقش تاریخ ساز ایران در کسوت نخستین خاستگاه نفت خاورمیانه، به همراه نقش ژئوپلیتیک تنگه هرمز و تامین امنیت انرژی جهان از مسیر این آبراه، ایران را به قدرتی بلامنازع در جهان انرژی بدل کرده است.
شرکت ملی نفت ایران هم اکنون به منظور حفظ جایگاه خود در منطقه و در عرصه بین الملل، سیاست های خود را در بخش میدان های مشترک نفت و گاز (به ویژه میدان های غرب کارون و میدان مشترک پارس جنوبی)، افزایش ضریب برداشت، تزریق گاز به میدان های نفتی و افزایش برداشت از میدان هایی که در نیمه دوم عمر خود قرار دارند، متمرکز کرده است.
از سویی پیشرفت تکنولوژی و پیچیده تر شدن مناسبات اقتصادی و سیاسی سبب شده تا این شرکت معظم نفتی سیاست های ملی، منطقه ای و همکاری با کشورهای مهم صنعتی در زمینه تامین انرژی و ایجاد ثبات در بازارهای جهانی نفت را نیز در دستور کار خود قرار دهد.
شرکت ملی نفت ایران در دولت یازدهم
با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، شرکت ملی نفت ایران به حرکت و ادامه فعالیت هایش در شدیدترین تحریم های اعمال شده از سوی ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و شرکای آنها در زمینه تولید، صادرات و توسعه میدان های مشترک ادامه داد. تمرکز بر ساخت داخل و حمایت از صنعتگران و سازندگان داخلی نیز از دیگر ویژگی های بارز این دوره است.
شرکت ملی نفت ایران به منظور مقابله با تحریم های اعمالی در برنامه کاهش تولید خود، کاهش تولید از چاه ها و میدان های مستقل با توجه به برنامه تولید صیانتی از آنها، ارجحیت تولید از میدان های مشترک، انجام تعمیرات اساسی معوقه و امکان بازگشت به حداکثر تولید در حداقل زمان را در دستور و اولویت کاری خود قرار داده است.
بعد از توافق هسته ای و برداشته شدن تحریم ها از دی ماه ۱۳۹۴ نیز همچنان اولویت تولید از میدان های مشترک در اولویت کاری شرکت ملی نفت ایران قرار دارد به طوری که این شرکت موفق به تحقق ۱۰۰درصدی اهداف تولید و صادرات خود شده است.
میزان صادرات نفت در دوران تحریم یک میلیون بشکه نفت در روز بود که بر اساس برنامه ریزی، رسیدن به میزان صادرات پیش از تحریم (۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه) از سوی شرکت ملی نفت ایران هدفگذاری شده بود به منظور تحقق این هدف و با تلاش مجموعه کارکنان، میزان صادرات نفت در بازه زمانی ۱۱فرودین ماه تا ۱۱اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ از مرز ۲میلیون بشکه گذشت.
در بخش میعانات گازی نیز شرکت ملی نفت ایران در دوران پساتحریم موفق به صادرات ۴۵۰هزار بشکه ای میعانات گازی شده است؛ این در حالی است که پیش از تحریم ها این رقم ۲۵۰هزار بشکه در روز بود.
همچنین به گفته مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران، ظرفیت تولید غرب کارون تا انتهای دولت یازدهم به ٢٨٠ هزار بشکه در روز می رسد و تا پایان برنامه ششم نیز این ظرفیت به ٧٢٠ هزار بشکه در روز خواهد رسید.
تولید بیش از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب گاز از پارس جنوبی
در زمینه تولید نفت و گاز به ویژه در میدان های مشترک با کشورهای همسایه با تاکید بر میدان های مشترک غرب کارون و پارس جنوبی که از اولویت دارترین برنامه های توسعه ای صنعت نفت به شمار می رود، نیز فعالیت های چشمگیری صورت گرفته است که از میان آنها می توان به افتتاح طرح توسعه ای فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی با پیش بینی درآمدزایی ۲۰ میلیون دلاری ثروت برای اقتصاد کشور، تولید ۱۳۰ میلیارد متر مکعب گاز از میدان مشترک پارس جنوبی طی ۱۲ ماه و استمرار تولید و ارسال بدون وقفه گاز به شبکه سراسری در سالی که گذشت (۱۳۹۴)، اشاره کرد.
گفتنی است تولید گاز از فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی، برداشت از این میدان مشترک ایران با قطر را از ۳۷۰میلیون متر مکعب در روز به ۴۲۰میلیون متر مکعب رسانده است.
در سال۱۳۹۴، همچنین با آغاز مراحل تست و راه اندازی نخستین ردیف پالایشی فازهای ۲۰و ۲۱و روشن شدن مشعل این پروژه پارس جنوبی، نخستین گام در جهت بهره برداری از پالایشگاه این فازها با گاز ترش فازهای ۶تا ۸برداشته شد.
به گفته مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، امسال نیز با بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی، تولید گاز ایران نه تنها با قطر برابر شده بلکه فراتر نیز خواهد رفت. همچنین با بهره برداری همه فازهای پارس جنوبی میزان تولید گاز از این میدان به روزانه ۸۰۰میلیون مترمکعب افزایش می یابد.
جهش در توسعه تمدن نفتی غرب کارون
از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم محور توسعه نفت بر میدان های مشترک نفت و گاز متمرکز شده تا سهم ۷ درصدی این میدان ها در تولید نفت کشور ارتقا یابد؛ ضمن اینکه رسیدن به ظرفیت تولید نفت خام کشور به بیش از پنج میلیون و ۷۰۰هزار بشکه نیز مد نظر بوده است. در این راستا طی چند سال اخیر تمرکز تولید از میدان های مستقل به میدان های مشترک تغییر جهت داده و حتی دکل های حفاری فعال در میدان های مستقل به میدان های مشترک انتقال مکان داده شدند.
متوقف شدن توسعه میدان های نفت و گاز با درصد پیشرفت کم و انتقال سرمایه آن برای توسعه میدان های مشترک نیز از دیگر شگردهای کاری دولت تدبیر و امید برای شتاب بخشی به چرخ های توسعه ای میدان های مشترک بوده است که در این میان می توان به اولویت دهی به میدان های مشترک غرب کارون اشاره کرد.
بر اساس هدف‌گذاری انجام شده، تا سال ۱۳۹۷ تولید نفت خام از میدان‌های مشترک غرب کارون که پنج میدان آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی، یاران جنوبی و یادآوران را با ظرفیت نفت درجای ۶۴میلیارد بشکه تشکیل می دهد، به ٧٠٠ هزار بشکه در روز افزایش می یابد.
بر اساس این گزارش، از ابتدای سال جاری تولید نفت از فاز نخست میدان مشترک آزادگان شمالی و همچنین میدان یادآوران آغاز شده است به طوری که هم اکنون مجموع تولید از این دو میدان به ٨٠ هزار بشکه در روز رسیده است. فاز دوم توسعه این میدان ها نیز در حال بررسی است.
فاز دوم طرح توسعه میدان یادآوران و میدان نفتی آزادگان شمالی نیز در قالب همان قرارداد قبلی (بیع متقابل) به طرف های چینی واگذار شد.
بر اساس پیش بینی های انجام شده، تولید نفت از فاز نخست میدان آزادگان جنوبی نیز به طور قطع تا سال ۱۳۹۷، به ۳۲۰ هزار بشکه در روز می رسد. این در حالی است که تا شهریورماه ۱۳۹۵، تولید نفت از این میدان مشترک به ۶۰هزار بشکه در روز می رسد که این میزان تولید به تدریج افزایش می یابد.
طرح توسعه میدان نفتی یاران شمالی به عنوان نخستین پروژه صد درصدی بیع متقابل در غرب کارون نیز هم اکنون از پیشرفت ۸۰ درصدی برخوردار است که تا شهریور ماه ۱۳۹۵، تولید ٣٠ هزار بشکه‌ای از آن آغاز می شود. حفاری ۲۰ حلقه چاه این میدان نیز به اتمام رسیده است.
گفتنی است، شرکت مهندسی و توسعه نفت تعهد صادرات روزانه ۹۰ هزار بشکه نفت، را بر عهده دارد که بر اساس برنامه ریزی، ۶۰ هزار بشکه از این میزان نفت صادراتی باید از میدان آزادگان جنوبی و ۳۰ هزار بشکه از میدان یاران شمالی تامین شود
بر اساس پیش بینی، شرکت متن در نهایت تا مهرماه می تواند تعهد صادراتی خود را تحقق بخشد. در صورت تزریق روان منابع مالی شاید حتی بتوان تولید از آزادگان جنوبی را از ۶۰ هزار بشکه به ۸۰ هزار بشکه افزایش داد و بیش از میزان تعهده شده، نفت صادر کرد.
در مجموع روند تولید از میدان های مشترک غرب کارون رضایتبخش و مطابق با اهداف برنامه ریزی شده در دولت یازدهم، ارزیابی می شود.
شرکت ملی نفت ایران در میدان‎های مشترک واقع در خلیج فارس نیز با انجام تعمیرات اساسی و تولید پایدار، وضعیت رو به رشدی داشته است به طوری که تمامی برنامه‌های حفظ و نگهداشت و افزایش تولید نفت خام ایران در منطقه خلیج فارس با اولویت میدان های مشترک نفتی، عملیاتی می شود.
اصلاح ساختار قراردادهای نفتی
با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید، به منظور افزایش ظرفیت تولید نفت و حفظ و ارتقای سهمیه ایران در اوپک و بازار جهانی نفت، تشویق و حمایت از جذب سرمایه ها و منابع خارجی در فعالیت های بالادستی نفتی و گازی کشور با درجات مختلف خطر پذیری، افزایش بهینه ظرفیت های تولید نفت و گاز به ویژه در میدان های مشترک و اجرای طرح های اکتشاف، توسعه و تولید و همچنین اطمینان از حفظ و صیانت هرچه بیشتر از مخازن نفت و گاز با افزایش ضریب بازیافت مخازن، مدل جدید قراردادهای نفتی مورد تصویب قرار گرفت و برای تصویب به هیئت دولت ارسال شد..
به کارگیری، انتقال و توسعه فناوری، استفاده از سیستم های جدید در اکتشاف، توسعه، تولید و بهره برداری از میدان های نفتی و گازی، از دیگر دلایل انتخاب مدل جدید قراردادهای نفتی بود.
بر اساس این گزارش، نخستین دوره معرفی پروژه ها و برگزاری مناقصات نفتی بر پایه مدل جدید قراردادهای نفتی در تیرماه ۱۳۹۵ انجام می شود.
توسعه فناوری و ساخت داخل
در دومین سال از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، شاهد ابلاغ دستور وزیر نفت مبنی بر واگذاری کامل ساخت ۱۰ گروه کالاهای پر مصرف صنعت نفت به سازندگان و صنعتگران داخلی بودیم که این امر گام ارزشمندی در راستای عملیاتی کردن سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، خروج غیرتورمی از رکود و حمایت از ساخت داخل بود.
١٠ قلم کالای اولویت دار مورد نیاز صنعت نفت به منظور حمایت از ساخت داخل، ساخت تجهیزات سرچاهی و تجهیزات رشته تکمیلی درون چاهی، پمپ های درون و سرچاهی، انواع مته های حفاری، انواع شیرهای کنترلی، ایمنی و تجهیزات جانبی، انواع لوله ها، الکتروموتورها ضدانفجار و دور متغیر، ماشینهای دوار، فولادهای آلیاژی Cryogenic، ابزارهای اندازه گیری حفاری و پیگ های هوشمند، را شامل می شود.
بر اساس این گزارش، دستورعمل حمایت از تجاری سازی فناوری های مورد نیاز صنعت نفت همسو با اسناد بالادستی شامل سیاست های اقتصاد مقاومتی و سیاست های بخش نفت، گاز و پتروشیمی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، اهداف سند چشم انداز ٢٠ ساله کشور در حوزه نفت و گاز، بخشی از قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت، آئین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات و همچنین آئین نامه "تعریف، تصویب، اجرا و نظارت بر پروژه های پژوهش و فناوری وزارت نفت" تدوین شده است.
همچنین اعتبار تجاری سازی از محل منابعی مانند صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق توسعه نفت، صندوق حمایت از سازندگان و پیمانکاران و سایر صندوق ها و منابع مالی که به طور اختصاصی برای صنعت نفت یا حمایت از شرکت های دانش بنیان در کشور تاسیس شده اند، تامین می شود.
انتظار می رود تا پایان دولت یازدهم شاهد دستاوردهای بیشتری در بخش های اشاره شده باشیم.

فروغ گشتاسبی

نوشتن دیدگاه