وزارت نفت برای تحقق آرمان‌های نفتی خود فعالیت‌های بسیاری را تا دهه فجر امسال به سرانجام رسانده است. دیپلماسی انرژی، افزایش صادرات نفت خام، میعانات گازی و گاز، تکمیل توسعه میدان‌های نفت و گاز با اولویت میدان‌های مشترک، افزایش ظرفیت پالایشی، افزایش خطوط لوله انتقال گاز و تکمیل زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی فعالیت‌هایی هستند که دولت سیزدهم محقق کرده است.
به گزارش شانا، با روی کار آمدن دولت سیزدهم، جواد اوجی به‌عنوان وزیر نفت برای تأمین پایدار انرژی کشور پا به عرصه گذاشت. در همان نشست‌های ابتدایی وزارت نفت بود که مشخص شد طرح‌های نیمه‌تمام برای عملیاتی شدن در محور فعالیت‌ها قرار دارند. وزیر نفت در جلسه‌هایی که با مدیران شرکت‌های چهار شرکت اصلی و شرکت‌های تابعه داشت همواره بر برنامه‌ریزی به‌منظور تکمیل طرح‌هایی که در دوره‌های قبل به حال خود رها شده بودند تأکید داشت. افزون بر آن با توجه به وعده‌های دولت مردمی سیزدهم در حوزه نفت و گاز نیاز بود طرح‌های جدیدی نیز برای توسعه در بخش‌های نفت و گاز تعریف شوند، اما برای توسعه این طرح‌ها به سرمایه‌های زیادی از منابع داخلی و خارجی نیاز بود. این موضوع منجر شد که دیپلماسی انرژی برای جذب سرمایه خارجی و افزایش صادرات نفت‌خام و میعانات گاز، صادرات گاز طبیعی، افزایش ظرفیت پالایشی، به‌منظور تحقق ایجاد سرمایه در بخش داخلی در دستور کار قرار گیرد، همچنین دولت برای تحقق وعده‌ها به مردم، افزایش گازرسانی به نقاط دور و نزدیک کشور و طرح‌های بسیار دیگری را در حوزه‌های مختلف از جمله مسئولیت‌های اجتماعی در معرض تحقق قرار داد.
تأمین منابع توسعه صنعت نفت با افزایش وصول درآمدهای صادراتی صنعت نفت
وزارت نفت دولت سیزدهم با تکیه بر دیپلماسی انرژی بخش بزرگی از درآمدهای محقق‌نشده در دولت‌های قبل را زنده کرد، به‌گونه‌ای که به اذعان مسئولان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، درآمدهای وزارت نفت در سه‌ماهه پاییز جاری جهش خیره‌کننده‌ای داشت و با افزایش وصول درآمدها نسبت به مدت مشابه سال گذشته، دولت سیزدهم توانست رکورد صادرات نفت‌خام و میعانات گازی کشور از سال ۱۳۹۷ تاکنون را بشکند. گفتنی است این سال آغاز تحریم‌های جدید علیه کشور شناخته می‌شود.
بر اساس آمار ثبت‌شده درآمدهای ناشی از صادرات نفت‌خام، میعانات گازی، گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی ۴۰ درصد افزایش داشته و این در حالی است که حجم صادرات گاز طبیعی کشور نیز افزایش ۲۲ درصدی داشته است.
موضوع جمع‌آوری گازهای مشعل پالایشگاه‌های گازی همواره از دغدغه‌های دولت‌های مختلف بوده است. دولت سیزدهم توانست در سه ماه پاییز امسال این شاخص را بیش از ۳۰ درصد بهبود بخشد و در جمع‌آوری گازهای همراه نفت نیز تحقق افزایش ۱۹.۵ درصد میزان جمع‌آوری این گازها را در کارنامه خود ثبت کرد.
تأمین سوخت پایدار و پاک نیز یکی از برنامه‌های دولت سیزدهم بود. بر همین اساس در موضوع پالایش نفت، وزارت نفت پس از وقفه چندساله در موضوع پالایشی، فعالیت‌های بسیاری را در برنامه خود قرار داد و در این مسیر فاز نخست واحد تصفیه نفت‌گاز پالایشگاه اصفهان نمونه‌ای از اقدام‌ها بود که روزانه ۱۶ میلیون لیتر نفت‌گاز با کیفیت یورو را راهی مبادی مصرف کشور می‌کند.
همچنین موضوع سوخت نیروگاه‌ها که همواره دغدغه‌ای برای مسائل زیست‌محیطی بوده است، در دولت سیزدهم تحولی را شاهد بود و وزارت نفت تحویل سوخت پاک گاز طبیعی به نیروگاه‌ها را افزایش ۱۰ درصدی داد و میزان تحویل نیز با حدود ۲۰ میلیون مترمکعب افزایش در روز به ۲۰۱ میلیون مترمکعب در روز رسید. این موضوع از سوزانده شدن روزانه ۴ میلیون لیتر سوخت مایع نفت‌گاز و نفت‌کوره در نیروگاه‌های برقی کشور جلوگیری می‌کند.
دیپلماسی فعال انرژی راهکاری برای تأمین مالی و توسعه طرح‌ها
ارتقای روابط بین‌المللی موضوعی که می‌تواند منجر به همکاری با شرکت‌های بین‌المللی شود؛ موضوعی که از چند جنبه حائز اهمیت است. جدا از بهبود صادرات نفت، گاز طبیعی، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی می‌تواند افزایش منابع درآمدی کشور را به‌دنبال داشته باشد. این موضوع در دولت سیزدهم نمود پیدا کرد و افزون بر آن مذاکره با کشور روسیه به‌منظور ایجاد کریدور شمال - جنوب می‌تواند منجر به تبدیل ایران به مرکز مبادلات و خدمات انرژی شود. در واقع وزارت نفت تعامل سازنده با کشورهای منطقه به جای رقابت بازدارنده را سرلوحه فعالیت خود قرار داد.
در همین راستا می‌توان به مذاکرات تعامل با کشورهایی از جمله روسیه، عراق، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، آمریکای لاتین، چین، عمان، تاجیکستان و ژاپن اشاره کرد که موضوع‌هایی از جمله احیای سوآپ گازی، افزایش صادرات گاز، تسهیل وصول درآمدهای صادراتی، راه‌اندازی دفتر نمایندگی وزارت نفت در کشور همسایه، افزایش تجارت فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، تهاتر گاز با برق، تحقق آرزوی دیرینه پالایش فراسرزمین را می‌توان از نتایج این دیپلماسی فعال برشمرد.
افزایش منابع مسئولیت‌های اجتماعی صنعت نفت از ۲.۵ برابر گذشت
دولت مردمی سیزدهم درباره عمل به مسئولیت‌ها اجتماعی خط‌مشی صریحی را دنبال می‌کند. از ابتدای روی کار آمدن جواد اوجی، در تمام سفرهای استانی، نگاه ویژه به بخش مسئولیت‌های اجتماعی در دیدار با مردم کاملاً محسوس بود.
تکمیل طرح‌های نیمه‌کاره دولت قبل در حوزه مسئولیت اجتماعی موضوعی بود که با جدید دنبال شد. در همین حال در جریان سفرهای استانی دیدارهای وزیر نفت با مردم و مقام‌های محلی منجر به احصای نیازهای جدید هر منطقه می‌شد و لزوم برنامه‌ریزی و ایجاد طرح‌های جدید برای منافع مردم را بیش‌ازپیش مبرم می‌کرد. این موضوع منجر به افزایش ۲۶۰ درصدی منابع مالی مربوط به این طرح‌ها شد تا معیشت جوامع اطراف صنعت نفت نیز همگام با توسعه طرح‌ها ارتقا یابد، البته این موضوع منجر به غفلت از توسعه طرح‌های اولویت‌دار صنعتی نیز نبود و دولت سیزدهم طرح‌هایی را که پیش از این باید برای توسعه آنها اقدام می‌شد و از توسعه دور مانده بودند در دستور کار قرار داد که میدان‌های نفتی سهراب و یاران از همین روی برای توسعه به پیمانکاران ایرانی تنفیذ شد.
دانش و تجهیزات ایرانی در صدر تقاضا
دانش‌بنیان کلیدواژه ادبیات صنعت نفت در دولت سیزدهم است. کلیدواژه‌ای که رد آن را می‌توان در امضای تفاهم‌نامه‌ها، نشست‌ها و برنامه‌های مختلف به‌منظور احیا و ایجاد طرح‌های دانش‌بنیان و نزدیک‌تر شدن صنعت و دانشگاه جست‌وجو کرد.
در این دوره با اتکا به دانش و توان ایرانی، وزارت نفت توانست در دوره یک‌ساله میزان به‌کارگیری شرکت‌های دانش‌بنیان را نسبت به دوره قبل نزدیک به سه برابر افزایش دهد
از طرفی برای داخلی‌سازی نیز اقدام‌های شایسته‌ای صورت گرفت و نتیجه آن افزایش ۱۰ درصدی سهم خرید کالا یا خدمات دارای گواهینامه به کل کالاهای تحویلی به صنعت نفت و افزایش ۸ درصدی سهم ساخت داخل تجهیزات و خدمات پرمصرف صنعت نفت بود.
ناترازی انرژی دغدغه وزارت نفت
وزارت نفت در دولت سیزدهم برای کاهش ناترازی انرژی در کشور طرح‌های مختلفی را در دست اقدام داشته است، برای این منظور توسعه و بهره‌برداری حداکثری از میدان‌های نفت و گاز کشور با اولویت میدان‌های مشترک و تأمین منابع مالی و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و جمع‌آوری گازهای مشعل را در برنامه قرار داد.
تحقق این برنامه‌ها نیز در گرو اقدام‌های عملیاتی بود که وزارت نفت در دولت سیزدهم با قدرت آن را دنبال کرد. انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های سرمایه‌گذاری در توسعه میدان‌ها با اولویت میدان‌های مشترک با بهره‌گیری از ظرفیت‌های ملی و توان شرکت‌های بزرگ داخلی و خارجی در این زمینه صورت گرفت.
وزارت نفت دولت سیزدهم همچنین جمع‌آوری گازهای همراه را با طرح‌های ان‌جی‌ال ۳۱۰۰، ان‌جی‌ال ۳۲۰۰، تأسیسات پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس و پتروشیمی مارون و ان‌جی‌ال خارک شتاب بخشید و با تسریع در اجرای طرح‌های مزایده گازهای مشعل و کاهش سوزاندن گاز مشعل در پالایشگاه‌های پارس‌جنوبی به این موضوع کمک شایانی کرد.
تکمیل زنجیره ارزش و تحقق جلوگیری از خام‌فروشی
وزارت نفت با برنامه افزایش ظرفیت پالایش نفت‌خام و میعانات گازی و افزایش تولید بنزین، نفت‌گاز و بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها و افزایش تولید فرآورده‌های با ارزش افزوده بالاتر، همچنین افزایش ظرفیت، تولید و صادرات صنایع پتروشیمی برای جلوگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز در دولت سیزدهم پا به میدان گذاشت.
برای این منظور پیگیری اجرای هشت طرح احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه‌های جدید به ظرفیت یک میلیون و ۴۹۰ هزار بشکه در روز بر اساس قانون حمایت و ۱۱ طرح بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود کشور، پیگیری اجرای پالایشگاه و پتروپالایشگاه دیگر متقاضیان که در مجموع یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز ظرفیت دارد، پیگیری مشارکت‌نامه و تأمین مالی برای پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مروارید مکران با مجموع سرمایه‌گذاری حدود ۱۸ میلیارد دلار با بانک‌ها و هلدینگ‌های بزرگ داخلی و پیگیری طرح‌های توسعه پتروشیمی و اجرایی‌سازی امضای تفاهم‌نامه بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و اتحادیه صنایع شیمیایی روسیه نیز در وزارت نفت دولت سیزدهم به سرانجام رسید.
توزیع عادلانه انرژی و بهبود مصرف آن در کشور
هر ساله در کشور شاهد افزایش حدود ۲۰ درصدی مصرف گاز به‌ویژه در بخش خانگی و تجاری هستیم؛ موضوعی که با وجود طرح‌های توسعه‌ای کشور، همواره ناترازی گاز را شاهد هستیم. در واقع افزایش تولید گاز با وجود افزایش مصرف، راهبردی برای تأمین پایدار انرژی ایجاد نمی‌کند؛ این موضوع تنها با بهینه‌سازی مصرف انرژی و اصلاح الگوهای مصرفی بهبود می‌یابد.
دولت سیزدهم به محض روی کار آمدن با درک این مهم از وزارتخانه‌های نفت و نیرو خواست راهکاری برای آن ارائه دهند. بر همین اساس به پیشنهاد وزارتخانه‌های نفت و نیرو، الگوی مصرف گاز طبیعی برای اقلیم‌های مختلف کشور به تصویب هیئت وزیران رسید تا قیمت برای مشترکان پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف اصلاح شود، ضمن آنکه وزیر نفت از برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدتی به‌منظور مدیریت و بهینه‌سازی مصرف انرژی خبر داد که با اخذ مجوز در کشور جاری می‌شوند و بهبود اصلاح مصرف را به‌دنبال دارد.
