سازمان جهانی هواشناسی (WMO) سازمان ملل در گزارشی که به‌تازگی منتشر کرد، تأکید کرده است که بخش انرژی نه‌تنها منبع اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای است که سبب تغییرات اقلیمی می‌شود، بلکه این بخش به‌طور فزاینده‌ای در برابر تغییرات ناشی از گرمایش جهانی آسیب‌پذیر است.
سازمان جهانی هواشناسی در گزارش سالانه خدمات اقلیمی (State of Climate Services) خود هشدار داد رویدادهای شدید اقلیمی، خشکسالی، سیل و افزایش سطح آب دریاها که همگی با تغییرات اقلیمی مرتبط‌اند، سبب شده‌اند تأمین انرژی قابل اطمینان نباشد.
برای مثال، موج گرمای تاریخی سبب قطعی گسترده برق در بوئنوس آیرس در ژانویه شد و ۷۰۰ هزار نفر را تحت تأثیر قرار داد، همچنین در نوامبر ۲۰۲۰، یخبندان خطوط برق در شرق دور فدراسیون روسیه را پوشاند و صدها هزار خانه را برای چند روز بدون برق گذاشت. اخیراً کارشناسان به اختلال در تولید برق در میان موج گرما و کاهش ذخیره‌سازی‌ها در اروپا و چین اشاره کردند.
بنابراین نگرانی در مورد تأثیر افزایش دمای جهانی بر امنیت انرژی در رقابت برای دستیابی به هدف خالص انتشار صفر بسیار مهم است. خالص انتشار صفر زمانی حاصل می‌شود که انتشار جهانی دی‌اکسید کربن حاصل از فعالیت‌های انسانی از طریق حذف دی‌اکسید کربن طی یک دوره مشخص متعادل شود.
پتری تالاس (Petteri Taalas)، دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی هشدار داد در آینده این نوع رویدادها بیشتر و بیشتر خواهد شد و اشاره کرد که بسیاری از زیرساخت‌های انرژی جهان در مناطق آسیب‌پذیر در برابر تغییرات اقلیمی واقع شده است.
بخش انرژی منبع حدود سه‌چهارم انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای است. برای پیشرفت در حوزه سازگاری با تغییرات اقلیمی در قرن بیست‌ویکم، روی آوردن به اشکال پاک تولید انرژی، مانند انرژی خورشیدی، بادی و برق‌آبی و نیز بهبود کارایی انرژی حیاتی است. پتری تالاس معتقد است در صورتی جهان به هدف خالص انتشار صفر تا سال ۲۰۵۰ دست خواهد یافت که تولید و عرضه برق کم‌کربن طی هشت سال آینده دو برابر شود.
وی گفت: «زمان به نفع ما نیست و اقلیم جهانی جلوی چشمانمان در حال تغییر است. ما به تحول کامل در نظام انرژی جهان نیاز داریم.»
دسترسی به اطلاعات و خدمات قابل اعتماد در خصوص هوا، آب و اقلیم برای تقویت انعطاف‌پذیری زیرساخت‌های انرژی و پاسخگویی به تقاضای فزاینده جهان (که در ۱۰ سال گذشته ۳۰ درصد افزایش یافته) اهمیت زیادی خواهد داشت.
در گزارش یادشده آمده است: «در سال ۲۰۲۰، ۸۷ درصد برق تولیدی جهان توسط نیروگاه‌های حرارتی، هسته‌ای و برق‌آبی به‌طور مستقیم به آب برای خنک‌سازی وابسته بوده است. این در حالی است که ۳۳ درصد از نیروگاه‌های حرارتی که متکی به دسترس بودن آب شیرین برای خنک کردن هستند، در مناطق پرتنش آبی واقع شده‌اند، همچنین ۱۵ درصد نیروگاه‌های هسته‌ای اکنون در چنین مناطقی استقرار یافته‌اند که در دو دهه آینده این سهم به ۲۵ درصد می‌رسد. حتی ۱۱ درصد سدهای برق‌آبی جهان هم‌اکنون در مناطق با تنش آبی شدید قرار دارند. در حالی که بیش از یک‌چهارم نیروگاه‌های برق‌آبی موجود و ۲۳ درصد از سدهای در دست ساخت در حوضه‌های رودخانه‌ای هستند که با کمبود آب دست‌وپنجه نرم می‌کنند.»
گزارش یادشده که با مشارکت ۲۶ سازمان مختلف تهیه شده، تأکید می‌کند که تغییر نظام انرژی جهان به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر به کاهش تنش‌های آبی جهان کمک خواهد کرد و اشاره می‌کند مقدار آبی که در نیروگاه‌های خورشیدی و بادی برای تولید برق مصرف می‌شود، بسیار کمتر از نیروگاه‌های سنتی است.
بحران امنیت انرژی ناشی از جنگ در اوکراین و اختلال در دسترسی به گاز روسیه، این نگرانی را ایجاد کرده است که کشورها برای تأمین امنیت انرژی خود از منابع سوخت پرکربن مانند زغال‌سنگ استفاده و در واقع، از سیاست‌های اقلیمی خود عقب‌نشینی کنند.
در این رابطه تالاس، دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی، اذعان کرد که این موضوع می‌تواند در کوتاه‌مدت باشد، اما گفت جنگ در اوکراین خطرات وابستگی به منابع انرژی غیرقابل اعتماد را نشان داد و مطمئناً گذار جهانی سبز را تسریع خواهد کرد.
وی گفت: «از منظر اقلیمی، جنگ در اوکراین ممکن است به‌عنوان نعمت تلقی شود.»
در گزارش سازمان هواشناسی به استناد گزارش‌های سازمان‌های مشارکت‌کننده در تدوین گزارش هشدار داده است که «تعهدات کنونی کشورها برای کاهش انتشار کربن به مقدار زیادی (حدود ۷۰ درصد) از آنچه برای دستیابی به اهداف موافقت‌نامه پاریس تا سال ۲۰۳۰ لازم است، کمتر است.»
در گزارش یادشده آمده است: «سرمایه‌گذاری جهانی در انرژی‌های تجدیدپذیر باید تا سال ۲۰۵۰ سه برابر شود تا جهان در مسیر خالص انتشار صفر قرار گیرد». این گزارش به‌ویژه خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر در زمینه انرژی پاک در قاره آفریقا شده است.
قاره آفریقا که هم‌اکنون با خشکسالی‌های گسترده و سایر اثرات شدید تغییرات اقلیمی مواجه است، در دو دهه گذشته تنها ۲ درصد سرمایه‌گذاری جهانی در انرژی پاک را به خود اختصاص داده و فقط یک درصد ظرفیت تولید برق پاک در این قاره واقع شده است. این در حالی است که با وجود ۶۰ درصد از ظرفیت منابع خورشیدی، قاره آفریقا ظرفیت تبدیل شدن به بازیگر اصلی در تولید انرژی خورشیدی را دارد، اما تحقق این امر نیازمند سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی است.
در گزارش یادشده آمده است: «دسترسی به انرژی مدرن برای همه آفریقایی‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری ۲۵ میلیارد دلار در سال است». این مقدار، معادل حدود یک درصد سرمایه‌گذاری جهانی انرژی کنونی است.
منبع: مدیریت امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت
