کوروش هاشمی
شرکت بهینه سازی مصرف سوخت
تدوین مقررات و ضوابط فنی برای صرفه جویی انرژی در بخش ساختمان با توجه به بالا بودن سهم مصرف انرژی در بخش خانگی و تجاری ( حدود 40% از کل انرژي مصرف شده در کشور) در سال 1370 با تدوین مبحث 19 مقررات ملی ساختمان آغاز گردید و آيين نامه اجرايی و برنامه بلند مدت اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، در اسفند ماه سال 1381 به تصويب وزير وقت مسکن و شهرسازی رسيد و به وزارت کشور ابلاغ شد.
پس از آن وزارت کشور نيز جدول زمانبندی اجرای مبحث نوزدهم را جهت اجرا به شهرداری تهران و معاونت عمرانی استانداريهای کشور ابلاغ نمود.
اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، در مراحل طراحي ساختمانهاي جديد با کاربرد سیستم های ساختمانی نوین، عایقکاری پوسته خارجی ساختمان، پنجره های دو یا چند جداره، جايگزيني سيستمهاي موجود با تجهیزات گرمایشی و سرمایشی و لوازم خانگی راندمان بالا، از ظرفیتهای عمده جهت افزایش بهره وری در بخش ساختمان می باشد.
توجه به این نکته ضروری است که اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان گرچه تا حدودی سبب افزایش هزینه های ساختمان می شود اما با توجه به صرفه جویی انجام شده هزینه های بهره برداری و مصرف انرژی ساختمان را کاهش می دهد.
طراحی معماری و نحوه اجرای صحیح پوسته خارجی ساختمان ، مهمترین عامل در صرفه جویی انرژی ساختمان و ایجاد شرایط آسایش حرارتی می باشد .
باز شوهای شفاف (پنجره ها) بیشترین اتلاف حرارت را در کشور ما دارند. استفاده از پنجره هاي دوجداره با پروفيلهاي UPVC يا آلومينيم حرارت بند روش موثر براي عايقکاري حرارتي پنجره هاست. استفاده از قابهاي نوين UPVC و آلومينيوم ترمال بريك ، شيشههاي دو یا چند جداره و پوششهای كم گسيل بر روی شیشه ها ، می تواند تا 30 در صد در صرفه جویی انرژی موثر باشد .
علاوه بر الزامات معماری و پوسته ساختمان، رعایت اصول بهینه سازی انرژی در تاسیسات مکانیکی و برقی نیز در مبحث 19 مقررات ملی ساختمان مورد تاکید قرار گرفته است که در این خصوص می توان به کنترل و برنامه ریزی سیستم های گرمایشی، سرمایشی و سیستم های تهویه و تعویض هوا اشاره نمود که در کلیه سیستم ها از جمله آبگرم مصرفی نیز الزامات موردنیاز برای عایق کاری حرارتی منابع- مخازن و لوله های توزیع ابگرم ارائه شده است.
در بخش روشنایی نیز به الزامات سیستم ها و تجهیزات مربوطه و سیستم های کنترل روشنایی و استفاده از نور طبیعی و و موارد مرتبط اشاره شده است.
با رعایت الزامات صرفه جویی انرژی در ساختمان از جمله مبحث 19 مقررات ملی بین 30 تا 50 درصد صرفه جویی انرژی قابل دستیابی می باشد.
قابل ذکر است علیرغم گذشت 28 سال از زمان تدوین و ابلاغ اولین ویرایش این مبحث، رعایت الزامات آن در ساخت و سازها تا کنون بطور کامل اجرایی نشده و تنها نصب پنجره های دوجداره توسط سازندگان ساختمان و بهره برداران مورد توجه قرار گرفته است.
شرکت بهینه سازی مصرف سوخت از همان سالهای آغازین فعالیت خود با ارتباط موثر با ارگانهای مسئول اجرا و بازنگری مبحث 19، تهیه جزئیات اجرایی این مبحث، آموزش مهندسی ناظر، اطلاع رسانی و تهیه نرم افزار محاسبات چک لیست انرژی و موارد مرتبط تسهیل در اجرای کامل الزامات فنی این مبحث در ساخت و سازها مورد پیگیری قرار داده است.
در حال حاضر ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقا نظام مالی کشور، فرصت مناسبی فراهم نموده تا با پرداخت بخشی از مبلغ صرفه جویی انرژی به سرمایه گذاران عامل صرفه جوی انگیزه لازم برای اجرای موارد ارتقا کارایی انرژی ساختمان فراهم گردد. در این راستا مقدمات " طرح افزایش کارایی انرژی ساختمان با اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان " در شرکت بهینه سازی مصرف سوخت در دست اقدام و پیگیری می باشد. پیش بینی می شودد در صورت تصویب طرح فوق الذکر در شورای محترم اقتصاد و همکاری سازمانها و ارگانهای مرتبط از جمله وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، شهرداری ها و سازمان نظام مهندسی، اجرای کامل این طرح، منجر به کاهش قابل توجه مصرف گاز و کاهش انتشار آلاینده های زیست محیطی می شود.