همواره با آغاز فصل زمستان و پدیده وارونگی هوا، دود خروجی از اگزوز خودروها که جلو چشم‌‌هایمان می‌آید، همه جا صحبت از کیفیت سوخت و آلایندگی و نقص خودروها می‌شود و همه به دنبال مقصر هستند.
دیدگاه‌های متفاوتی در این باره مطرح است. برخی کارشناسان بر این باورند که بهبود استانداردهای سوخت توزیعی در کشور می‌تواند کمک شایانی به کاهش آلودگی هوا کند و برخی دیگر ناوگان فرسوده حمل و نقل درون شهری و برون شهری و خودروهای غیراستاندارد را مقصر آلودگی هوا می‌دانند.
در این میان در طول سال‌های گذشته از سوی وزارت نفت برای حفظ سلامت مردم و بهبود کیفیت سوخت گام‌های اساسی برداشته شده است، به گونه‌ای که وزارت نفت و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با هدف کاهش آلودگی هوا و حفظ سلامت مردم، تولید و توزیع سوخت استاندارد یورو ۴ را با تمام توان در دست انجام دارند.
ازسوی دیگر، به باور بیشتر کارشناسان، کاهش آلودگی هوا با بهبود کیفیت سوخت، ارتباطی مستقیم با کیفیت خودروها دارد و بدون شک نمی‌توان بدون بهره‌گیری از فناوری روزآمد، تغییری در احتراق کامل بنزین یورو ۴ در خودروها ایجاد کرد.
این در حالی است که بهبود آلودگی هوا در کلانشهرها تنها با توزیع سوخت یورو ۴ بدون بهبود احتراق در خودروها رخ نمی‌دهد و توزیع سوخت یورو ۴ تنها یک مرحله از این چرخه است و مادامی که کیفیت احتراق در خودروها بهبود نیابد، تاثیر توزیع سوخت یورو ۴ در کاهش میزان آلودگی هوا آن‌طور که باید، ملموس نخواهد بود.
این‌که بنزین یورو ۴ دقیقا چه ویژگی‌هایی و چه تفاوتی با بنزین معمولی دارد؟ موضوع گزارش ماست تا هموطنان با این فرآورده نفتی و ارتباط آن با سلامتی و محیط زیست‌شان بیشتر آشنا شوند.
استاندارد یورو ۴ یک معیار بین‌المللی است که بر اساس آن عدد اکتان (معیار بهسوزی سوخت موتورهای بنزینی) و آلاینده‌های سوخت باید در یک محدوده مجاز باشد. در برخی پالایشگاه‌های کشور سوخت براساس استاندارد یورو ۴ تولید می‌شود و در بعضی پالایشگاه‌ها که هنوز موفق به تولید بنزین با استاندارد یورو ۴ نشده‌اند، طرح‌هایی برای تولید این فرآورده مطابق با استاندارد یورو۴ مطرح یا در حال اجراست.
براساس استاندارد یورو ۴، عدد اکتان بنزین باید بالاتر از ۹۱ باشد؛ عدد اکتان نشان‌دهنده آرام سوزی و خشک‌سوزی سوخت در موتورهای بنزینی است.
مشخصه‌ای که در اعمال استاندارد برای سوخت مصرفی در خودروها مورد توجه است مقدار بنزن موجود در آن است. بنزن ماده‌ای سرطان‌زا و بسیار خطرناک است. براساس استاندارد یورو۴ میزان بنزن مجاز در سوخت بنزین حداکثر یک درصد است.
یکی از مشخصات و ویژگی‌هایی که در بنزین حد مجازی برای آن در نظر گرفته شده مواد آروماتیک و حلقوی است که براساس استاندارد یورو ۴ مقدار مجاز در‌نظر گرفته شده برای این گروه از ترکیبات حداکثر ۳۵ درصد است.
از دیگر ویژگی‌های بسیار مهم برای سوخت بنزین مصرفی در خودروها میزان گوگرد موجود در آن است که براساس استاندارد یورو ۴ میزان گوگرد نباید بیش از ۵۰ppm باشد: (ppm واحد در یک میلیون). این در حالی است که در استانداردهای قبلی میزان مجاز برای گوگرد موجود در سوخت خودروها ۱۰۰ تا ۲۰۰ یا حتی ۶۰۰ppm در نظر گرفته می‌شد.
به طور کلی، استاندارد یورو ۴ از جمله استانداردهای سختگیرانه است که در تعیین این استاندارد حد مجاز در نظر گرفته شده برای بسیاری از ترکیبات بیماری‌زا که به افزایش آلودگی در شهرهای بزرگ منجر می‌شود تغییر یافته است.
به همین منظور هم وزارت نفت به‌ویژه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم همه توانش را به کار برده است که استانداردهای سوخت توزیعی را با هدف حفظ سلامت مردم و اجرای مسئولیت‌های اجتماعی خود ارتقا دهد.
هم اکنون در هشت کلانشهر اصفهان، اراک، تبریز، مشهد، کرج، شیراز، اهواز و تهران و همچنین برخی شهرهای همجوار آنها بنزین یورو ۴ توزیع و مصرف می‌شود.
