بررسي نقاط قوت و ضعف سيستم بتني قالب تونلي

چاپ

نقاط قوت:

امكان طراحي مدولار با اين سيستم فراهم است

در صورت طراحي اصولي، اين سيستم، در مقايسه با سيستم‌هاي متداول، مي‌تواند اندكي سبك‌تر باشد. مصرف بتن در اجراي تونلي بيشتر از ساختمان‌هاي با اسكلت فلزي يا بتني است، ولي مصرف ميلگرد و خصوصاً آهن‌آلات در اين روش به طور قابل توجهي كمتر از ساختمان‌هاي با اسكلت فلزي و بتني است. لازم به توضيح است در اكثر موارد، ضخامت لايه بتني ديوار و سقف حدود 15 سانتيمتر است. با توجه به اين نكته كه در سيستم تونلي ديوار‌هاي داخلي تيغه گچي با ديوار خشك است، وزن ساختمان در اين روش به طور قابل توجهي كمتر از روش سيستم بتني درجا با قالب‌هاي يكپارچه ديواري و سقفي است.

در صورت كاربرد اين سيستم، نما‌هاي بتني ترجيحاً بتن نمايان، با طرح‌هاي مختلف در نظر گرفته مي‌شود. اين امر باعث مي‌شود هزينه‌هاي مربوط به نما به حداقل برسد. در مورد نما‌هايي كه آزاد هستند و ديوار‌هاي آن‌ها با سيستم تونلي ساخته نمي‌شوند، براي نما انتخاب‌هاي مختلفي مطرح است. يكي از رايج‌ترين انتخاب‌ها لارژ پانل‌هاي بهبود يافته است كه در اين حالت صرفاً نقش جدا كننده ايفاد خواهند كرد. پيش ساخته بودن نماي ساخته شده با قطعات لارژ پانل بتني باعث مي‌شود از كيفيت و تنوع بالاتري، در مقايسه با ديگر نما‌هاي اجراي درجا، برخوردار باشد. راه حل ديگر، اجراي ديوار بنايي يا با استفاده از قطعات 3D است. در تمامي اين موارد، ديوار نما مي‌تواند عملكرد سازه‌اي را تا حدي تحت‌الشعاع قرار دهد. راه حل آخر، كاربرد ديوار‌هاي سبك از نوع خشك است، كه مي‌توان به صورت "تودلي" يا يكسره (ديوار پرده‌اي)، با استفاده از تخته‌هاي گچي و سيماني ساخته شود.

اين سيستم، از نظر تجهيزات، قطعات مورد استفاده در تجهيزات، و مواد اوليه، وابستگي چنداني به فناوري خارجي ندارد.

نيروي انساني اجرايي در اين سيستم با آموزش اندكي قادر به انجام بخش اعظم اقدامات است. البته خطاپذيري آرماتوربندي، بتن‌سازي، بتن‌ريزي، عمل‌آوري بتن و مراحل ديگر، سبب مي‌شود مجري و عوامل اجرا، نقش تعيين كننده‌اي در كيفيت محصول داشته باشند و با تغيير در آن‌ها كيفيت اجرا، دستخوش تغيير شود. در اين خصوص، لازم است از نيروي تخصصي ماهر كه براي اين نوع اجرا آموزش‌هاي لازم را ديده‌اند استفاده كرد. در اين زمينه طراحي نيز لازم است به اين نكته اشاره كرد كه در صورتي كه شركت طراح اشراف كامل به اين روش و قابليت‌ها و محدوديت‌هاي آن داشته باشد، پروژه مي‌تواند بهينه شود. در حالت عكس، بيم آن مي‌رود كه پروژه و عمليات اجرايي با مشكلات اساسي روبه‌رو شود.

براي اجراي اين سيستم، به غير از قالب‌هاي سنگين فلزي، به ابزار‌هاي كمكي خاصي نياز نيست. ابزار مورد نياز به تعداد محدود و به راحتي در دسترس هستند.

قابليت موازي كردن اقدامات اجرايي در سطح، وابسته به حجم پروژه و تعداد قالب‌هاي موجود است. در اين روش، با توجه به اين نكته كه نصب مدار‌هاي الكتريكي قبل از بتن‌ريزي، در داخل ديوار‌ها و سقف‌ها صورت مي‌گيرد، و اينكه پيش‌بيني‌هاي لازم براي عبور مدار‌هاي تاسيسات مكانيكي نيز از قبل انجام مي‌شود، و با در نظر گرفتن اين مطلب كه در عمل، كيفيت ديوار‌ها و سقف‌هاي بتني به دست آمده به گونه‌اي است كه عمليات نازك‌كاري داخلي و اجراي نماي خارجي روي ديوار‌هاي بتني به حداقل مي‌رسد، مي‌توان ادعا كرد كه اجراي برخي عمليات به صورت موازي صورت مي‌گيرد، و اين به عنوان يك نقطه قوت اصلي سيستم تلقي شود.

فرآوري مواد و مصالح در كارگاه ساختماني از سيستم‌هاي متداول بيشتر و حساس‌تر است. اين امر، خصوصاً در صورتي كه ضخامت ديوار‌هاي بتني محدود باشد از اهميت خاصي برخوردار است.

تامين انتظارات در خصوص صدابندي هوابرد ديوار‌هاي خارجي، و ديوار‌هاي بين دو واحد مسكوني، در صورتي كه ديوار دوجداره باشد، و يا ضخامت ديوار مساوي يا بيش از 15 سانتيمتر باشد، به آساني و بدون در نظر گرفتن تمهيدات اضافي صورت مي‌گيرد.

كاربرد اين سيستم منافات و تضادي با استاندارد‌هاي زيست‌محيطي ندارد.

اين سيستم، مانند ديگر سيستم‌هاي بتني، در صورت اجراي مناسب لايه بتني خارجي، عملكرد مناسبي در برابر هوازدگي، محيط‌هاي خورنده، تابش شديد آفتاب و تكانه‌هاي حرارتي خواهد داشت.

ايستايي سيستم در ساختمان‌هاي ميان مرتبه و حتي بلند مرتبه، در صورت طراحي و اجراي اصولي اتصالات، به راحتي قابل تامين است.

در اكثر موارد، در صورت طراحي معماري متناسب با قابليت‌ها و محدوديت‌هاي اين روش، سرعت ساخت به طور محسوسي بيشتر از سيستم‌هاي متداول ساخت بتني است.

عملكرد يكپارچه ديوار‌ها و سقف‌ها و عكس‌العمل مناسب و مقاوم در مقابل زلزله نسبت به سيستم متداول و سنتي.

استهلاك پايين و عمر طولاني ساختمان در بهره‌برداري

مصرف كمتر نيروي انساني نسبت به سيستم سنتي

كاهش ضخامت جدار‌ها و در نتيجه افزايش فضاي داخلي مفيد
قابليت برنامه‌ريزي و كنترل پروژه دقيق براي زمان مشخص تحويل ( در صورتي كه محدوديت‌هاي فصلي به شكلي واقع بينانه پيش‌بيني شده باشد ).
وجود دانش فني و مقررات و ضوابط و آئين‌نامه‌هاي بتن مسلح در كشور

نقاط ضعف:

با توجه به روش اجرايي خاص سيستم تونلي، و ضرورت وجود ديوار‌هاي سازه‌اي متعدد موازي، روشن است كه محدوديت‌هايي در زمينه معماري وجود دارد، كه باعث مي‌شود آزادي عمل در طراحي ساختار اصلي معماري به طور قابل توجهي كمتر از سيستم‌هايي نظير تير ستون سقف بتني يا اسكلت فلزي (يا بنددار يا قاب خمشي) باشد. در نتيجه، ميزان اختيار در تعيين ابعاد فضا‌ها، در مقايسه با ديگر سيستم‌هاي نام برده كمتر است.
قابليت بازيافت مصالح و عناصر مورد استفاده در اين سيستم، همانند تمامي ساختمان‌هاي بتني، با مشكلات فراوان روبه‌روست. در نتيجه، توجيه اقتصادي براي اين نوع اقدامات بسيار ضعيف است.
با توجه به سنگين بودن قطعات قالب ديوار و سقف مورد استفاده، وجود جرثقيل و ديگر امكانات سنگين نصب الزامي است.
محدوديت‌هاي فصلي در خصوص اجراي اين سيستم جدي‌تر و تعيين كننده‌تر از سيستم‌هاي متداول است.
امكان تغيير ابعاد قطعات، پس از توليد منتفي است.
امكان دسترسي به مدار‌هاي تاسيسات الكتريكي در دوره بهره‌برداري وجود ندارد، و در صورت بروز مشكل، در اكثر موارد لازم خواهد بود مدار جايگزيني به صورت روكار اجرا شود. در مورد مدار‌هاي سيستم تاسيسات مكانيكي، با توجه به لازمه رايزري يا روكار بودن تمامي مدار‌ها، اين مشكل مطرح نيست.
وابستگي شديد به چند مصالح استراتژيك و عدم وجود امكان جايگزيني با ديگر مصالح و فرآورده‌ها

مواردي كه جهت اطلاع هستند و در مواردي مي‌توانند مثبت و در مواردي ديگر منفي تلقي شوند:

امكان پيش‌بيني مدار‌هاي تاسيسات الكتريكي در اين سيستم در زمان آرماتوربندي و قالب‌بندي وجود دارد. با توجه به ضخامت محدود ديوار‌ها و سقف‌ها در روش تونلي، در عمل، بخش اعظم مدار‌هاي تاسيسات مكانيكي خارج از ديوار، در داخل داكت يا به صورت نمايان اجرا مي‌شود.
با توجه به اين نكته كه ديوار‌هاي داخلي در اكثر موارد با استفاده از تيغه‌هاي گچي يا ديوار خشك ساخته مي‌شوند، امكان انجام تغييراتي نظير حذف يا جابه‌جايي آنها در دوره بهره‌برداري عملي است. البته در مورد ديوار‌هاي بتني سازه‌اي، امكان هرگونه تغييري كاملاً منتفي است.
تامين انتظارات در خصوص عايقكاري حرارتي جدارها، در صورتي كه عايق حرارتي در داخل اجرا شود، به دليل وجود پل‌هاي حرارتي متعدد، خصوصاً در ساختمان‌هاي گروه 1، با مشكلات فراواني همراه است، در صورتي كه عايق حرارتي در طرف خارج ساختمان در نظر گرفته شده باشد، مشكلات اجرايي بيشتر مي‌شود، ولي در عوض پل‌هاي حرارتي محل اتصالات به سقف‌ها و ديوار‌هاي داخلي كاملاً حذف مي‌شوند، و اينرسي حرارتي مورد نياز براي ساختمان‌هاي مسكوني به طور چشمگيري افزايش مي‌يابد.
هوابندي ديوارهاي خارجي بتني اجراي درجا به راحتي صورت مي‌گيرد، ولي در مورد ديوارهاي ساخته شده به روش‌هاي ديگر، هوابندي بستگي به روش مورد استفاده و خصوصاً جزييات اتصال ديوار به بخش‌هاي بتني موجود دارد. در مورد آب‌بندي نيز عملكرد ديوارها به مصالح و لايه‌هاي تشكيل دهنده آن بستگي دارد، و حتي در مورد ديوار‌هاي بتني اجرا درجا نيز، در اكثر موارد، آب‌بندي با در نظر گرفتن لايه‌هاي تكميلي براي ديوار محقق مي‌شود.
خطر بروز ميعان و مشكلات ناشي از آن را مي‌توان در فاز طراحي، و بسته به نوع و محل قرارگيري عايق حرارتي رديابي و برطرف كرد.

منبع: سيستم بتني قالب تونلي، دكتر علي معصومي-دكتر بهروز محمد كاري، مركز تخقيقات ساختمان و مسكن، 1387