بلوكهاي سفالي منفرد، هنگامي كه توسط ملات به يكديگر متصل ميشوند، مجموعاً به عنوان بلوككاري يا به عبارت ديگر بنايي بلوكي ناميده ميشوند. عموماً بلوكهاي ديواري، گچكاري يا اندود ميشوند. البته در بعضي موارد، بلوكها داراي اندازه و شكل منظم و ظاهري مناسب هستند و براي ديوارسازي بدون اندود مورد استفاده قرار ميگيرند. ابعاد و شكل هندسي بلوكهاي توليدي در ايران و ديگر كشورها از تنوع بالايي برخوردار است.
حفرهها در اكثر موارد خالي باقي ميمانند، ولي در بعضي موارد، در زمان توليد، تمامي يا بخشي از حفرهها با يك عايق حرارتي يا يك ماده با ضريب هدايت حرارت اندك پر ميشود. در زمان اجرا نيز حفرههاي قائم بعضي از بلوكها با ملات يا بتن پر ميشود، يا اينكه بتنريزي در بين فاصله خالي بين بلوكها صورت ميگيرد. در ساخت و سازهاي متداول، بندهاي افقي بين بلوكها ميتواند با ملات معمولي (با ضخامت حدود 10 ميليمتر) يا ملاتهاي با چگالي و يا ضخامت كمتر در نظر گرفته ميشود. بديهي است نوع ملات مورد استفاده بايد با بلوك همخواني داشته باشد، تا ديوار به صورتي يكپارچه و همگن عمل كند. در صورتي كه مشخصات بلوك و شرايط اجرا مطلوب باشد، ضخامت بند تا حدود 6 ميليمتر نيز ميتواند كاهش يابد. اين نوع بلوكها معمولاً در ساخت و سازهاي كوتاه مرتبه و ميان مرتبه استفاده ميشود. در جهت افقي، فاصله بين بلوكها ميتواند به صورت سرتاسري يا موضعي با ملات پر شود، يا خالي بماند. در مناطق لرزهخيز، لازم است، علاوه بر انتخاب بلوك مناسب، ملاحظات و روشهاي اجراي خاص در نظر گرفته شود تا عملكرد ديوار در برابر نيروهاي جانبي ناشي از زلزله جوابگوي انتظارات تعيين شده در اين زمينه باشد. در ايران ساليانه بيش از هفت ميليارد قالب آجر فشاري توليد و مصرف ميشود. در سالهاي اخير، اقداماتي براي جايگزيني آجر با بلوك و بهبود مشخصات حرارتي انوع بلوكها صورت گرفته، و در نتيجه، تنوع بلوكهاي توليد شده رو به افزايش است. در برخي از بلوكها، تمهيدات خاصي براي بهبود عملكرد آن در برابر انتقال حرارت صورت گرفته است. براي اين منظور، در بعضي موارد تعداد رديف حفرهها افزايش يافته و شكل هندسي بلوك تغيير كرده، و در بعضي موارد ديگر، يك لايه عايق حرارتي در داخل بلوك سفالي يا در بين آن كار گذاشته شده است. از اين قطعات، اغلب براي ساخت ديوارهاي غير باربر، در ساختمانسازيهاي شهري و روستايي استفاده ميشود. برآوردها نشان ميدهد كه ساليانه حدود 35 ميليون تن خاك براي توليد آجر فشاري و بلوك سفالي در كشور مصرف ميشود. از آنجا كه معمولاً خاكهاي مورد استفاده براي آجرپزي و توليد بلوك خاكهاي كشاورزي هستند، برداشت و مصرف خاك در سالهاي متمادي، آن هم براي توليد آجر و بلوكهايي با كيفيت نازل، خسارات جبرانناپذيري به منابع طبيعي كشور وارد ميكند و بيم آن ميرود كه در آيندهاي نه چندان دور، كشاورزي با محدوديتهاي جدي روبهرو شود. ادامه اين روند، مغاير با توسعه پايدار كشور است. از اينرو، بايد راهحلها و فناوريهايي براي جايگزيني آجر فشاري با فرآوردههاي سفالي با كيفيت مناسب ارائه شود. بديهي است جايگزينهاي متعددي از نوع غير سفالي مطرح است، ولي رويكرد منطقي ارائه راهحلهايي است كه بتوان به كارخانههاي آجر براي توليد بلوكهاي سفالي با كيفيت بالا پيشنهاد داد. در نتيجه، يكي از موثرترين روشهايي كه در اغلب كشورهاي صنعتي مورد توجه قرار گرفته است، مصرف خاك كمتر با اصلاح خواص فرآوردههاي رسي (از قبيل چگالي و مشخصات حرارتي) است، تا كاربرد آن در مقايسه با فرآوردههاي نوين ديگر توجيهپذير باشد. براي اين منظور، بايد به گونهاي بلوكهاي سبك نوين را جايگزين آجرها و بلوكهاي متداول نمود. در اين راستا، دو اقدام زير را ميتوان در نظر گرفت: - سبك كردن بدنه بلوك - اصلاح هندسه و افزايش تعداد يا حجم سوراخها و حفرهها در ايران، استفاده از آجر در ساختمانهاي كوتاه مرتبه بسيار متداول است. معمولاً، در اينگونه ساختمانها، از آجر فشاري براي ساخت ديوارهاي باربر با ضخامت 24 و 36 سانتيمتر و تيغههايي با ضخامت 6 و 11 سانتيمتر استفاده ميشود. با توجه به وزن فضايي آجر فشاري كه تقريباً معادل 1700 كيلوگرم بر مترمكعب است، اين نوع ديوارها جزو موارد سنگين تلقي ميشوند و باعث افزايش بارهاي مرده ساختمان ميشوند. از آنجا كه وزن و نيز ضريب انتقال حرارت آجر فشاري و حتي آجر سوراخدار بيش از ديگر مصالح متداول از جمله بلوك سفالي و يا بلوك بتني هوادار يا سيماني سبك است، لذا استفاده از آجر (فشاري و حتي آجر سوراخدار) فاقد هرگونه توجيه فني (و حتي در برخي موارد اقتصادي) است. خوشبختانه، در سالهاي اخير، كاربرد انواع مختلف بلوكهاي سفالي در ساخت ديوار ساختمانها افزايش قابل توجهي داشته است. البته، لازم است در اينجا به اين نكته اشاره شود كه اين قطعات از لحاظ جنس بدنه سفالي، هندسه و نوع اجرا، در مقايسه با قطعات متداول در كشورهاي صنعتي، داراي نقاط ضعف فراواني هستند، و لازم است گامهايي براي ارتقاء كيفيت توليدات داخلي و بهرهگيري از فناوريهاي روز دنيا صورت گيرد. اجراي ديوار خارجي با بلوك سفالي و عايق حرارتي ميتواند به صورت دوجداره و با در نظر گرفتن دو تيغه سفالي و عايق حرارتي انجام شود. گاهي براي جلوگيري از رسيدن آب به عايق، يك فاصله هوايي، بين جدار خارجي و عايق در نظر گرفته ميشود. اين دو لايه سفالي، با اعضاي واسطي مانند قطعات فلزي به يكديگر وصل ميشوند.
منبع : سيستم ديوار خارجي با بلوك سفالي نوين، دكتر بهروز محمدكاري-دكتر سهراب ويسه، مركز تحقيقات ساختمان و مسكن،1387.