آرشیو نشریه الکتریکی

پالايشگاه‌هاي نفت

چاپ

پالایشگاههای نفت

    پالایشگاه نفت یک واحد صنعتی است که در آن نفت خام به مواد مصرفي مانند سوخت جت، سوخت دیزل، نفت سفيد، بنزین، آسفالت، گاز مایع و بسیاری دیگر از فرآورده‌های نفتی تبدیل می‌گردد. پالایشگاه‌های نفت به طور معمول واحدهای صنعتی بزرگ و درهم پیچیده‌ای می‌باشند که در آن‌ها واحدهای مختلف با هم در ارتباط مي‌باشند.

پالایشگاه‌های نفت بسته به نوع خوراکی که بر مبنای آن طراحی شده‌اند دارای پیچیدگی‌های متفاوتی هستند که بر اساس آن میزان و نوع محصولات متفاوت مي‌باشند و همچنين درجه پيچيدگي انرژي متفاوتي نيز خواهند داشت. پالايش نفت خام در تمام پالايشگاه هاي موجود در جهان از سه بخش زير تشکيل شده است:

در شکل زیر شماتيك كلي از واحدهاي توليدي در پالايشگاه نفت  نشان داده شده است:

وضعیت کلی خوراک نفت خام و تولید فرآورده های پالایشگاه های کشور

نفت خام خوراک پالایشگاههای داخل کشور از محل تولیدات نفت خام مناطق خشکی و دریایی تأمین می­شود. علاوه بر نفت خام، مقادیری نیز میعانات گازی حاصل از فرآورش گاز طبیعی جهت افزایش تولید فرآورده های سبک تقطیری در خوراک برخی از پالایشگاه­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ها تزریق می­گردد.

جدول 1 - ظرفیت طراحی پالایشگاه­ها در مقایسه با خوراک آنها در سال 1396

پالایشگاه

ظرفیت طراحی

ظرفیت بالفعل در سال 1396

آبادان

390

363

اصفهان

284

21/332

امام خمینی شازند

250

03/250

کرمانشاه

22

21

تبریز

110

71/109

شهید تندگویان تهران

250

88/245

شیراز

56

15/55

لاوان

50

54/52

بندرعباس

320

87/312

ستاره خلیج فارس

120

99/76

جمع

1852

1819

خوراک پالایش شده برحسب هزار بشکه در روز

نمودار 1- سهم تولید فرآورده های نفتی برای هر پالایشگاه – ترازنامه هیدروکربوری کشور در سال 1396

 

 

نمودار 2- مقایسه خوراک و تولید پالایشگاههای نفت در سالهای 1391- 1396 بر اساس ترازنامه هیدروکربوری کشور در سال 1396

بر اساس ترازنامه هیدروکربوری سال 1396، مقدار کل سوخت مصرفی پالایشگاههای نفت 45.66 میلیون بشکه معادل نفت خام بوده است که نسبت به سال قبل از آن 6.4 درصد افزایش داشته است.

 

استاندارد مصرف انرژی در پالایشگاههای نفت

تدوين استاندارد پالايشگاه هاي نفت به شماره 13369چاپ اول در سال 1390 و اصلاحيه استاندارد مذکور در سال 1396 انجام شد.

معيار مصرف انرژي پالايشگاهها به صورت فرمول زير و بر اساس درجه پیچیدگی انرژی پالايشگاه تعريف مي‌شود:

Y=a*X

Y: مصرف انرژي ويژه يا معیار مصرف انرژی (SEC :Specific Energy Consumption)

عبارت است از نسبت ميزان مصرف انرژي به ميزان خوراك ورودي به پالايشگاه. واحد مصرف انرژي ويژه در پالايشگاه‌هاي نفت بر حسب (گيگاژول بر تن) بيان مي‌شود:

 

 X : درجه پيچيدگي انرژي پالايشگاه ((RECF: Refinery Energy Complexity Factor

درجه پيچيدگي انرژي پالايشگاه‌هاي نفت عددي است كه رابطه مستقيم با درجهAPI  خوراك ورودي به پالايشگاه دارد و با نوع واحد عملياتي و درصد خوراك عبوري از آن واحد نيز مرتبط مي‌باشد و از مجموع نرخ پيچيدگي انرژي واحدهاي عملياتي حاصل مي‌گردد.

نرخ پيچيدگي انرژي واحد عملياتي

نرخ پيچيدگي انرژي واحد عملياتي بر اساس درجه پيچيدگي انرژي واحد عملياتي و همچنين نسبت خوراك ورودي به واحد عملياتي به خوراك ورودي به واحد تقطير مطابق فرمول زير محاسبه مي‌گردد: 

درصد خوراك عبوري از واحد عملياتي× درجه پيچيدگي انرژي واحد عملياتي = نرخ پيچيدگي انرژي واحد عملياتي

ضریب a در فرمول بالا برابر با 0.97(نود و هفت صدم) می‌باشد که پس از 4 سال از تاریخ اجرای اجباری این اصلاحیه به ضریب 0.7 تغییر خواهد کرد. و براي پالايشگاههای تازه تأسیس در كشور برابر 0.545 مي‌باشد.

بهینه سازی مصرف انرژي در پالايشگاه هاي نفت

عناوين برخی طرحهاي صرفه جويي مصرف انرژي در پالايشگاه هاي نفت به شرح زیر می­باشد: